محمداسحاق قهستانی - دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات تاریخ فرهنگی
علیرضا ملایی توانی - دانشیار گروه تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات تاریخ فرهنگی
عبدالرحمن حسنی فر - استادیار گروه تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات تاریخ فرهنگی
شهرام یوسفی فر - استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران

تاریخ نگاری نظامی پهلوی دوم با ظهور مورخانی چون جهانگیر قائم مقامی دچار تحول و دگرگونی شد. در این نوع تاریخ نگاری افزون بر تاریخ نهادها و واحدهای نظامی، بر کشف علل نظامی رخدادهای تاریخی در همبستگی با آگاهی از روح ملی و شرح توانمندی ها و قابلیت های نظامی ایران تاکید می شد. در مقاله ی حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف شناخت مولفه های تاریخ نگاری نظامی این دوره، به ارزیابی تاثیر تاریخ نگاری قائم مقامی در دگرگونی تاریخ نگاری نظامی این دوره می پردازیم و در این مسیر نوآوری ها، دستاوردها و ابتکارات جهانگیر قائم مقامی را بررسی می کنیم و می کوشیم به این مسئله پاسخ دهیم که مبانی و مولفه های اصلی تاریخ نگاری قائم مقامی چیست. یافته های پژوهش حاضر حاکی از این است که قائم مقامی متاثر از تحصیلات دانشگاهی و حضور طولانی در ساختار ارتش ایران، به عنوان یکی از نمایندگان نسل نظامی مورخ این دوره، توانسته است آثار بااهمیتی در ارتباط با تحولات نظامی ایران، نقش سازمان ها و نهادهای نظامی در این رویدادها و سیر تحول تاریخ نگاری آنها بیافریند. به همین سبب در مقاله ی حاضر این موضوع را با بررسی پیشینه ی تاریخ نگاری نظامی، روند تطور، تکامل و ارتباط این فرایندها با تاریخ معاصر ایران، آغاز کرده ایم.

Military Historiography, Historical Epistemology, History of the Army, Military Institutions, National Interests, تاریخ نگاری نظامی, معرفت شناسی تاریخی, تاریخ ارتش, نهادهای نظامی, منافع ملی