طعنه رندانه به حافظ شهر بررسی ایهام در تخلص شعری حافظ شیراز
عنوان مقاله: طعنه رندانه به حافظ شهر بررسی ایهام در تخلص شعری حافظ شیراز
شناسه ملی مقاله: JR_LSKU-7-18_001
منتشر شده در در سال 1394
شناسه ملی مقاله: JR_LSKU-7-18_001
منتشر شده در در سال 1394
مشخصات نویسندگان مقاله:
حسین ایمانیان
خلاصه مقاله:
حسین ایمانیان
ایهام و دوپهلوگویی ویژگی آشکار و شاید هویداترین صنعتی باشد که در سرودههای خواجه شیراز به کار رفته است. وقتی این شگرد بلاغی و زیباییشناختی با ویژگی اخلاقی، هنری و رمزی ممتازی به نام «رندانگی» همراه شود، فهم مقصود سخن خواجه، گونه گون، متناقض و گاه دیریاب میشود.
یکی از این ایهامهای رندانه در شعر خواجه شیراز ایهام در خود واژه «حافظ» است. نگارنده در جستار پیش رو نمونههایی از ابیات پایانی غزلهای خواجه را که در آن تخلص «حافظ» ذکر شده ارائه کرده است و با آوردن دلایلی بیان میکند که اگر در چنین نمونههایی منظور از «حافظ» را، حافظ قرآن شهر بدانیم، شاید به منظور شاعر نزدیکتر شده باشیم. مهمترین دلایل نگارنده برای اثبات این امر، دگرسانیهای برخی ابیات خواجه شیراز است؛ بدین معنی که کاتبان دیوان او گاه واژههای هموزن «زاهد، واعظ و حافظ» را به جای یکدیگر به کار بردهاند و گاه با توجه به حال وهوای کلی یک غزل، برداشت معنی حافظ قرآن یا حافظ حدیث شهر درستتر مینماید. بنابراین باید بر قاموس شخصیتهای منفور دیوان خواجه، «حافظ» را نیز افزود و او را درکنار کسانی چون زاهد، واعظ، شیخ، فقیه، امام شهر، ملکالحاج، مفتی، قاضی، صوفی، یرغو و... قرار داد.
کلمات کلیدی: Hafiz, Memorizer of the Quran, Pseudonym, Ambiguity, خواجه حافظ, حافظ شهر, تخلص, ایهام
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1270974/