بررسی برخی از مولفه های نقد فرمالیستی در قصاید خاقانی

پژوهش حاضر به بررسی برخی از مولفه های نقد فرمالیستی در قصاید خاقانی می پردازد. بررسی دلایل برجستگی و امتیاز زبان خاقانی در مقایسه با سایر سرایندگان شعر پارسی و ایجاد بستری مناسب و درخور جهت درک بهتر ویژگی های شعری خاص او از اهداف پژوهش حاضر محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش، ۱۳۲ قصیده خاقانی و حجم نمونه براساس فرمول کوکران ۹۷ چامه است که به شیوه تصادفی ساده۱ و با بهره گیری از جدول تصادفی اعداد گزینش شده است. روش پژوهش توصیفی است و داده­ها با استفاده از تکنیک محتوا و شیوه کتابخانه­ای بررسی شده است. منبع مورد استفاده دیوان خاقانی ویراسته میرجلال الدین کزازی است. دلیل برگزیدن این اثر، دقت بیشتر مصحح در ضبط واژه ها، توجه بیشتر به نسخه بدل ها، تصحیح های قیاسی درخور توجه و مسائل دیگر این چنینی است. نتیجه نشان می دهد خاقانی همه مولفه های شاخص فرمالیسم را چون آشنایی زدایی،۲ رستاخیز واژگان، برجسته سازی زبان و انواع هنجارگریزی۳ و قاعده افزایی۴ به کار گرفته است. به گونه­ای که موجب شده زبان او در قصاید، در مقایسه با دیگر سروده های خودش و شاعران دیگر، از اهمیت به سزایی برخوردار باشد.

Keywords:

Khaganee , Formalism , Odes , Deviation from the norm and Extra regularity , خاقانی , فرمالیسم , قصیده , هنجارگریزی , قاعده افزایی