منظومه «حسن و دل»

داستان رمزی «حسن و دل» یا «دستور عشاق» سروده فتاحی نیشابوری (فوت۸۵۲) است. این داستان رمزی عاشقانه همواره مورد توجه مستشرقان بوده و به زبان‎های مختلف ترجمه شده و هشت نظیره فارسی و ده نظیره ترکی از آن به عمل آمده است. بن مایه های عرفانی و عاشقانه بسیار و تعدد رمزها و تنوع مضامین، این اثر را منظومه ای قابل مطالعه می کند. شاعر کوشیده است در داستان خود از استعاره های مربوط به شعر تغزلی و اعضای بدن به عنوان رمز بهره گیرد. مهم ترین رویکرد «حسن و دل» تقابل عقل و عشق است که در ادب فارسی و صوفیانه سابقه ای دراز دارد. سراینده می کوشد این تقابل و برتری عشق و مصائب آن را در پیروزی بر دل نشان دهد. این مقاله ضمن گزارشی از داستان و با اشاره ای به زندگی و احوال فتاحی نیشابوری، به نقد و تحلیل آن می پردازد و ابعادی از این منظومه عاشقانه را می گشاید تا مگر فتح بابی برای تحقیقات وسیع دیگر گردد.

Keywords:

Hosn O Del , Clash of reason and love , Dastour Ol Oshaq , Fattahi Neyshabouri , Mystical allegory , حسن و دل , تقابل عقل و عشق , دستور عشاق , فتاحی نیشابوری , داستان رمزی , داستان تمثیلی , منظومه عاشقانه , عرفان