محمود محمدی اشکفتکی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران
فرهاد رجالی - دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

خشکی از جمله تنش­های محیطی مهم است که بر رشد و نمو گیاهان اثر منفی می­گذارد. قارچ­های میکوریز آربسکولار در فراهم کردن آب و جذب مواد غذایی و افزایش تحمل به خشکی گیاهان به نفع میزبان خود عمل می­کنند. در این پژوهش اثر قارچ­های میکوریزی بر صفات رشدی و مقاومت به تنش کم آبی در پایه­های متداول بادام در آزمایشی    به­صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی شهرکرد مورد بررسی قرار گرفت. فاکتور­های این تحقیق شامل فاکتور اول، قارچ میکوریز در دو سطح شامل :M۰ بدون مصرف قارچ میکوریزی به­عنوان شاهد و :M۱ مصرف قارچ میکوریزی، فاکتور دوم پایه بادام در چهار سطح (GN، GF، محلی شوراب ۲ و تلخ) و فاکتور سوم تنش کم آبی در چهار سطح (I۱: بدون تنش به­عنوان شاهد، I۲: ۲۰ درصد، I۳: ۴۰ درصد و I۴: ۶۰ درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده گیاه بودند. نتایج نشان داد بین چهار پایه مورد آزمایش اختلاف معنی­داری بین صفات مورد بررسی وجود داشت. حداکثر مقادیر این صفات از پایه GF حاصل شد. تیمار تنش کم آبی منجر به تفاوت معنی­دار در صفات مورد بررسی شد. با افزایش تنش کم آبی از تیمار بدون تنش I۱)) به تیمار حداکثر تنش (I۴)، میزان کلنیزاسیون و وزن خشک ریشه کاهش یافت. تلقیح قارچ­های میکوریزی     به­ترتیب منجر به افزایش ۲۷ و ۴۰ درصدی وزن خشک و کلنیزاسیون ریشه شد. بیشترین میزان رشد طولی درخت، رشد قطری ساقه، وزن خشک اندام هوایی به ترتیب به میزان ۱/۵۵، ۱/۵ سانتیمتر و ۷۱ گرم از تیمار ترکیبی GF+I۱ بدست آمد. حداکثر میزان کلنیزاسیون ریشه از تیمار ترکیبیI۱+ M۱  به میزان ۵/۷۴ درصد بدست آمد. بر اساس نتایج این پژوهش با تلقیح قارچ­های میکوریزی، صفات رشدی افزایش و اثرات منفی تنش کم آبی کاهش یافتند.

بادام, تنش کم آبی, کلنیزاسیون ریشه, کلروفیل