ابتسام حمید - گروه خاک شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
خوشناز پاینده - گروه خاک شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
محمد تحسین کریمی نژاد - گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران
نغمه سعادتی - گروه خاک شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

این تحقیق با هدف ارزیابی تغییرات غلظت آنزیم های پروتئاز و آلکالین فسفاتاز، کربن آلی، نیتروژن کل و فسفر کل در دو فصل زمستان و تابستان در خاک­های ساحلی تالاب شادگان در سال ۹۸-۱۳۹۷ انجام شد. در این تحقیق دو منطقه نمونه­برداری شامل منطقهA  تحت پوشش گیاهی غالب و منطقهB  خاک­های مرطوب بدون پوشش گیاهی انتخاب شدند. نمونه­برداری خاک با استفاده از استاندارد ASTM شماره D۲۴۸۸ انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس داده­ها نشان داد که تغییرات فصلی، پوشش گیاهی و عمق خاک به ترتیب بر مقدار نیتروژن کل، فسفر و فعالیت آنزیم­های پروتئاز و آلکالین فسفاتاز در سطح احتمال یک درصد تاثیر معنی داری داشته است (p <۰.۰۰۱). تغییرات فصلی اثر معنی داری بر مقدار ماده آلی خاک نداشته در صورتی که پوشش گیاهی و عمق خاک به طور معنی داری مقدار کربن آلی خاک در خاک ساحلی تالاب شادگان را تحت تاثیر قرار داده اند (p <۰.۰۰۱). پروفایل عمقی عناصر و آنزیم­های مورد مطالعه با تغییر فصل و پوشش گیاهی به این­صورت بوده که عناصر غذایی و همچنین فعالیت آنزیم­های بیرون سلولی پروتئاز و آلکالین فسفاتاز در خاک­های تحت پوشش گیاهی بیشتر از خاک­های بدون پوشش بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده می توان چنین استباط کرد که فعالیت آنزیم های پروتئاز ( µmol/gh۶۹/۲) و آلکالین فسفاتاز (mgPNP/gh ۰۵/۳) در خاک های سطحی و عمق ۱۵ سانتیمتری در مناطق دارای پوشش گیاهی در فصل تابستان بیشتر بوده که این موضوع ارتباط مستقیم و معنی­دار با نیتروژن کل، فسفر و کربن آلی خاک داشت (p <۰.۰۵)، زیرا این عناصر غذایی در عمق ۳۰-۰ سانتیمتری خاک منطقه دارای پوشش گیاهی در فصل تابستان مقادیر بیشتری داشتند. در نهایت آنالیز مولفه اصلی و همبستگی اسپیرمن نیز ارتباط قوی و مثبت بین عناصر غذایی نیتروژن کل، فسفر کل و کربن آلی خاک (p <۰.۰۰۱) با فعالیت بیولوژیکی آنزیم های پروتئاز و آلکالین فسفاتاز را تایید کردند.

پروتئاز, آلکالین فسفاتاز, ترکیبات معدنی, خاک های ساحلی, تالاب شادگان