رسول محمدجعفری - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث/دانشگاه شاهد تهران

نظر به اهمیت حادثه کربلا و گستره اثرگذاری آن، دقت در گزارش­های مربوط به این واقعه اهمیتی دو چندان دارد، به علاوه با توجه به تحریف های صورت گرفته به نقد کشاندن گزارش های ناسازگار با سیره امام حسین(ع) و حوادث مربوط به کربلا ضروری به نظر می آید. از جمله گزاره­های منسوب به امام حسین(ع) در جریان حادثه عاشورا، منقولاتی است که بر اساس آن­ها امام(ع) اعلام می­دارد کسانی که دین بر ذمه­شان است از همراهی ایشان در پیکار با دشمنان کناره گیرد. در پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی، اسناد و محتوای این روایات مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته­های تحقیق حکایت از آن داشتند که این روایات از هر دو جهت سند و متن در معرض نقدهای جدی قرار دارند. از نظر سندی، اسناد تمام روایات ضعیف هستند و از نظر محتوایی، مضمون روایات با قرآن کریم و سنت در تعارض هستند. تعارض آن ها با دو دسته از آیات: ۱) آیات وصیت، ۲) آیات جهاد روشن گردید و تعارض آن ها با چهار دسته از روایات اهل بیت(ع): ۱) شهادت اهل بیت(ع) با دین بر ذمه، ۲) تصدی اهل بیت(ع) در پرداخت دین اصحاب، ۳) دعوت امام حسین(ع) از مدیونان برای پیکار با یزدیان، ۴) جواز ضمانت یا وصایت زنان، آشکار گردید.

امام حسین (ع), کربلا, روایات نهی مدیونان, نقد سندی, نقد محتوایی