راحله امینی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
هادی خاطری - عضو هیات علمی دانشگاه رازی
ناهید معرف زاده - گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

اعضای جنس پولروویروس ازجمله ویروس زردی شلغم (Turnip yellows virus, TuYV) از ویروس های مهم در گیاهان زراعی هستند. این ویروس ها توسط شته ها به صورت گردشی- غیرتکثیری انتقال پیدا می کنند. طی سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ تعداد ۳۲ نمونه ی برگ کلزا و یک نمونه خردل وحشی از مزارع استان کرمانشاه جمع آوری شد. این نمونه ها با کیت تاس-الیزا DSMZ که چهار گونه پولروویروس شامل TuYV، Beet mild yellowing virus (BMYV)، Beet western yellows virus (BWYV) و Beet chlorosis virus (BChV) را شناسایی می کند، آزمایش شدند. در آزمون تاس-الیزا، هفت نمونه کلزا و نمونه خردل وحشی پاسخ مثبت نشان دادند. برای آزمون انتقال ویروس از Myzus persicae و Brevicoryne brassicae استفاده شد که در گیاهان کلزا و تربچه موفقیت آمیز بود ولی آلودگی به چغندرقند منتقل نگردید. در IC-RT-PCR با آغازگرهای اختصاصی، یک قطعه با اندازه ۷۸۰ جفت باز از ژن کد کننده P۰ از نمونه خردل وحشی و دو نمونه کلزا تکثیر گردید. توالی های نوکلئوتیدی جدایه های کلزا و خردل وحشی بسیار مشابه بودند (۹۹٫۴ درصد همسانی) و در جستجوی BLAST با توالی های نوکلئوتیدی جدایه های TuYV، که بسیاری از آن ها از استرالیا و از گیاهان مختلف مانند شنبلیله، کلزا، نخودفرنگی و نخود بودند، تا ۹۷٫۲ درصد شباهت داشتند. در تحلیل فیلوژنتیک توالی های نوکلئوتیدی ناحیه کدکننده P۰، این دو جدایه به همراه سایر جدایه های TuYV در یک گروه قرار گرفته و از سایر پولروویروس ها مانند BMYV، BWYV و BChV متمایز بودند. در این پژوهش، شناسایی ویروس زردی شلغم در مزارع کلزای ایران بر اساس تعیین توالی نوکلئوتیدی ناحیه کدکننده P۰ برای اولین بار در شهرستان کرمانشاه انجام گرفت.

پولروویروس, تاس-الیزا, IC-RT-PCR, انتقال پایا, کلزا