صفرعلی صفوی - ایستگاه تحقیقات اردبیل
مظفر روستائی - ۲- بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

زنگ زرد گندم با عامل Puccinia striiformis f. sp. tritici یکی از مهمترین بیماری های گندم می باشدکه تولید گندم را در مناطق خنک تهدید می کند. در این مطالعه، پارامترهای مقاومت تدریجی (Slow rusting) شامل ضریب آلودگی (CI)، شدت نهائی بیماری (FRS)، مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) و نرخ آلودگی ظاهری (r) برای ۲۱ ژنوتیپ گندم دیم همراه با شاهد حساس ارزیابی شدند. این مطالعه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آلاروق اردبیل تحت شرایط آلودگی طبیعی و مصنوعی انجام شد. آلودگی مصنوعی ژنوتیپ ها با استفاده از جمعیت نژادی زنگ زرد که دارای پرآزاری بر روی ژن های مقاومت مهم بود، انجام شد. واکنش گیاهچه ای نیز تحت شرایط مزرعه ای ارزیابی شد. نتایج ارزیابی ها برای پارامترهای مقاومت نشان داد که ارقام سرداری، اوحدی، هما همراه با رقم حساس بالاترین مقادیر FRS ، CI، r و rAUDPC را داشتند، و بنابراین به عنوان ارقام حساس گروه بندی شدند. شش رقم در هر دو مرحله گیاهچه ای و گیاه کامل مقاوم یا نیمه مقاوم بودند. دو رقم در مرحله گیاهچه ای مقاوم یا نیمه مقاوم و در مرحله گیاه کامل واکنش متوسط (MR, M) نشان دادند. نه رقم (شماره های ۶، ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۴، ۱۵، ۱۹، ۲۰ و ۲۱) در مرحله گیاهچه ای حساس ولی در مرحله گیاه کامل واکنش متوسط (MR, M, MS) نشان دادند. بنابراین، این ارقام با داشتن مقادیر پایین پارامترهای مختلف مقاومت به احتمال زیاد دارای درجات متفاوتی(سطح مطلوب تا متوسط) از مقاومت تدریجی یا HTAP (مقاومت غیر اختصاص- نژادی یا پایدار) می باشند. بقیه ارقام سطح پایینی از مقاومت تدریجی داشتند. ت

گندم دیم, مقاومت تدریجی, مقاومت گیاهچه ای, زنگ زرد, Puccinia striiformis f. sp. tritici