لیلا شرعیاتی - دانشجوی کارشناسی ارشد جمعیت شناسی، دانشگاه یزد
عباس عسکری ندوشن - دانشیار جمعیت شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد
علی روحانی - دانشیارجامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد

فرزندپذیری یکی از راه های تجربه والدگری به ویژه برای زوجین نابارو است. به رغم اهمیت جمعیت شناختی فرزندپذیری، تاکنون تحقیقات اجتماعی در ایران، کمتر به ابعاد این موضوع توجه نموده اند. پژوهش حاضر، برمبنای رویکرد نظریه زمینه ای، فرآیند مواجهه والدین فرزندپذیر را با انواعی از فشارهای هنجاری مطالعه می کند. براساس نمونه­گیری نظری و هدفمند، با ۱۵ نفر از مادران فرزندپذیر شهر یزد مصاحبه عمیق صورت پذیرفت. داده­ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، تحلیل و در قالب خط داستان (شامل ۱۲ مقوله اصلی و یک مقوله هسته) و مدل پارادایمی ارائه شدند. براساس یافته ها، پدیده اصلی پژوهش «رنجیدگی از ترحم دیگران» بود که به واسطه شرایط علی (نازایی قطعی، قاضیان مشرف به صحنه و ارزش بالای فرزند برای معنابخشی به زندگی) برساخته می­شود و زوجین فرزندپذیر در قبال این امر، راهبردهای­ کنش های موقعیتی و یا ایستادگی در برابر مشکلات با پوشیدن کفش آهنین را برمی گزینند. با فعال شدن این استراتژی ها در بین خانواده های فرزندپذیر، درنهایت پیشنهاداتی برای فرزندپذیری به خانواده های مشابه ارائه می شود. یافته ها همچنین بیانگر آن است که اکثر زوجین فرزندپذیر احساسات منفی ناشی از دریافت دل نگرانی از سوی دیگران مهم را تجربه کرده اند. پیش داوری اطرافیان، ناهمراهی خانواده ها، دغدغه در مورد گذشته فرزندخوانده و... برخی از مهم ترین زمینه های شکل دهنده به این دل نگرانی هاست.

فرزندپذیری, خانواده های فرزندپذیر, فرزندخواندگی, ناباروری, دیگران مهم, شهر یزد