بررسی تحقیقات جریان پایه در ایران و جهان

در دو دهه گذشته تحقیقات متعددی در رابطه با موضوع جریان پایه رودخانه ­ها در کشور صورت گرفته است، اما تا کنون پژوهشی که به­ طور جامع و ویژه به مرور تحقیقات جریان پایه رودخانه­ ها بپردازد، صورت نگرفته تا حوزه­ های مختلف این موضوع شناسایی و حوزه­ های مغفول مانده، معرفی و مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش، ابتدا با مرور منابع در سطح جهانی و کشوری، روند پیشرفت مطالعات در گرایش­ های مختلف این حوزه، بررسی و سپس، بر اساس روش آرشیوی به بررسی و طبقه ­بندی پایان نامه ­ها، مقالات و گزارشات چاپ شده در نشریات معتبر داخلی و کنفرانس ­های مربوطه داخل کشور در دو دهه گذشته پرداخته شد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی حوزه­ های تحقیق در جریان پایه رودخانه­ ها و تعیین حوزه­ های کمتر توجه شده و مغفول مانده در تحقیقات داخل کشور است. مقالات بررسی شده در این پژوهش بر اساس قلمرو مکانی، روش تحقیق، تئوری، فنون تحلیل داده و موضوع، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که گرایش­ های پژوهشی تحقیقات جریان پایه در ایران، در چهار دسته عمومی قابل تقسیم­ بندی است که ۲۸.۲۱ درصد از پژوهش­ ها مرتبط با گرایش کاربردی، ۳۷.۱۸ درصد به مقایسه و معرفی روش مناسب تفکیک جریان پایه، ۱۹.۲۳ درصد به بررسی عوامل موثر بر جریان پایه و ۱۵.۳۸ درصد نیز به استفاده عمومی و توصیف شرایط هیدرولوژیک منطقه پژوهش تعلق دارد. نتیجه کلی، بیانگر مطالعات محدود، فقدان روش­ های نوآورانه و جدید و تمرکز بر استفاده از روش­ های معمول و تکراری و عدم توجه کافی از سوی مراکز علمی و پژوهشی کشور به این حوزه است.

Keywords:

پارامترهای ژئومورفولوژی , تغییر اقلیم , حوزه آبخیز , روش های تفکیک , مداخلات انسانی , مدیریت منابع آب