نقد و بررسی دلالت روایت «ضعوا هذه الآیات...» بر نزول گسسته ی سوره های قرآن

طبق روایتی در منابع عامه، عثمان در حاشیه­ی پاسخ به سوال اعتراضی ابن عباس درباره­ی دلیل حذف بسم الله از ابتدای سوره­ی توبه و اتصال آن به انفال، تاکید می­کند که جایگاه تمامی آیات-جز دو سوره­ی توبه و انفال- توسط پیامبر(ص) تعیین شده ­است. برخی معاصران با تکیه بر این توصیف عثمان، قائل به چینش آیات برخلاف سیر طبیعی نزولشان یا به عبارتی نزول گسسته­ی سوره­های قرآن شده­اند. در حالی که تامل در اسناد چندگانه­ی این روایت نشانگر ضعف چشمگیر همه­ی آنها به سبب وجود حلقه­های مشترک راویان، مجهول بودن یکی از روات اصلی (یزید فارسی) و در نهایت تفرد عثمان در نقل این سنت وحیانی است. از دیگر سو، متن روایت نیز به سبب وجود نسخ مختلف دچار اضطراب بوده و حتی در برخی نسخ موضوع روایت به کلی تغییر یافته و هیچ­گونه دلالتی بر کیفیت نزول سوره­ها ندارد. در مقابل، روایت صحیح السندی در منابع فریقین مبنی بر نزول بسمله در ابتدای سوره­ها و اختصاص تمامی آیات میان دو بسمله به یک سوره نقل شده که بر نزول پیوسته­ی سوره­ها و چینش آیات برحسب سیر طبیعی نزولشان در سور دلالت داشته و بیش از پیش دلالت روایت عثمان بر نزول گسسته­ی سوره­ها را مخدوش ساخته ­است.

Keywords:

روایت «ضعوا...» , نزول پیوسته , نزول گسسته , روایت نزول بسمله , عثمان , ابن عباس