بررسی تطبیقی دیدگاه های فیض کاشانی و مجلسی درباره معنای عقل با تکیه بر احادیث شیعه

Publish Year: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 225

This Paper With 21 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MFHJ-2-2_001

تاریخ نمایه سازی: 30 شهریور 1400

Abstract:

این پژوهش معنا و کارکرد عقل را از دیدگاه فیض کاشانی و مجلسی مورد بررسی قرار می­دهد. پرداختن به ماهیت عقل و چیستی آن از منظر دو محدث صاحب نام قرن یازدهم که رویکرد­شان در مباحث معرفت دینی با رویکرد متکلمان متفاوت است، از اهمیت این پژوهش حکایت دارد. با وجود آنکه هم فیض کاشانی و هم علامه مجلسی محدث­اند با این حال ضمن برخورداری از نظرگاه مشترک هرکدام، در مواجهه با عقل، تفاوت دیدگاه­هایی هم دارند. فیض کاشانی به تاسی از غزالی چهار معنا برای عقل بیان می کند و سپس با جمع بین آن ها به عقل نظری و عملی معتقد می شود و برای هرکدام معنای خاصی را در نظر می گیرد که در کارکرد باهم تفاوت دارند. اما علامه ی مجلسی شش معنا برای عقل ذکر کرده است و برخلاف فیض، سعی می کند همه ی معانی شش گانه را تجمیع کند و حقیقت واحدی را برای عقل در­نظر گیرد؛ ولی با قائل شدن در معنای پنجم عقل به عنوان تمثیل و نیز عدم پذیرش معنای ششم عقل که از سوی فلاسفه بیان گردیده، عملا این اتحاد معنایی عقل را زیر سوال می­برد. از سوی دیگر هر دو محدث می کوشند، متناسب با این معانی عقل، روایاتی را شاهد بر ادعای خود بیاورند که در این جستار علمی برخی از آنها ذکر شده و از رهگذر آن نظریه هرکدام روشن­تر خواهد شد. هدف نهائی این نوشتار که با روش توصیفی تحلیلی است، مقایسه ی این دو دیدگاه و برجسته ساختن وجوه اشتراک و اختلاف آن دو دیدگاه است.

Authors

قاسم زرعی مرکید

دانشجوی دوره دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی

محسن قاسم پور

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

محمدرضا آرام

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی