عاطفه همتی - موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
شاپور کاکولکی - موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

در قرآن کریم به نمونه هایی از پنج رده اصلی مهره داران (شامل ماهیان، دوزیستان، خزندگان، پرندگان و پستانداران) اشاره شده است که همگی جزء زیرشاخه مهره داران هستند. زیرشاخه مهره داران گروه وسیع و گوناگونی تشکیل میدهند. همه این جانوران در چهار خصوصیت شامل: وجود نوتوکورد، لوله عصبی پشتی، کیسه های حلقی و دم پشت مخرجی مشترک هستند. اکثر جانوران نام آشنا برای انسان در این گروه قرار گرفته و هم اکنون و قبل و بعد از نسل ما نیز بدون شک زندگی انسانها در این کره خاکی بدون وجود این جانوران ممکن نخواهد بود. در قرآن نیز ذکر مثالهایی از مهره داران و در مجموع کل جانوران چنان با مفاهیم و کلمات نورانی قرآن عجین شده است که شاید گویای همین موضوع است. در کل، چنانچه رده بندی سنتی لینهای در مورد رده های زیرشاخه مهرهداران را بپذیریم، از هر رده یک(مثل دوزیستان) یا چندین نمونه متواتر(مثل پستانداران) در قرآن کریم آمده که در جای خود قابل توجه و موضوع بحث و بررسی بیشتر است.هرچند که در قرآن، کلمه سمک(یا ماهی) یا اسماک(ماهیان) که در عربی به معنای هر چیزی است که در آب شنا میکند و محل زندگی اش در آب است نیامده، اما در دو آیه کلمه»حوت« آمده که اشاره به ماهی بزرگی است که یونس(ع) را بلعید(آیات /۱۴۲ صافات و /۴۸ قلم). در دو آیه دیگر کلمه»حوت« درباره غذای سفر حضرت موسی(ع) ذکر شده(۶۱ و /۶۳ کهف). در یک آیه هم کلمه» حیتانهم« آمده که اشاره به داستان اصحاب» سبت« دارد(/۱۶۳ اعراف). ر قرآن علاوه بر اشاره به ماهیها، به خوردن ماهی(جریان حضرت موسی(ع) در آیات ۶۱ و ۶۳ سوره کهف) نیز اشاره شده و امروزه مصرف ماهی یکی از توصیه های جدی متخصصان علم تغذیه است که بایستی این غذا در سبد غذایی مردم وجود داشته باشد.