محسن خوش فر - استادیار گروه حدیث جامعه المصطفی ص
بهجت ناصری - موسسه آموزش عالی فاطمه الزهراء سلام الله علیها خوراسگان اصفهان

در این پژوهش تلاش شده است، کشف الگوی تربیتی سوره حدید، مبتنی بر آموزههای تفسیر شریف المیزان ارائه شود. بدین منظور از روش پژوهشی داده بنیاد استفاده شده است و حاصل امر، استخرا ۰۰۵مفهوم، ۲۵مولفه و ۰۰بعد تربیتی بوده است. در این راستا ابتدا با رجوع به تفسیر المیزان، اقدام به جمعآوری دادهها، در جهت دستیابی به مدل تحقیق، تجزیهوتحلیل دادهها که مشتمل بر کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی شده استو نتایج در دو الگوی تربیتی ارائه گردید. در این مقاله به سوره حدید با رویکرد تربیتی پرداختهشده؛ زیرا تربیت اسلامی یکی از مهمترین و عمدهترین بخشهای معار اسلامی و فلسفه بعثت پیامبران و اساس تربیت وظیفه اولیاء الهی و متولیان و مربیان جامعه اسلامی است. ابعاد تربیتی شناساییشده سوره حدید در تفسیر المیزان مشتمل بر وظایف و ویژگیهای مربی و متربی؛ یکی از ویژگیهای مربی در نظام تعلیم و تربیت، حکیم بودن مربی است و مهمترین وظیفه متربی اطاعتپذیری اوست. هر فرآیند تربیتی به نحوی از انحاء دارای محتوی است که با فرآیند اعتقادی و عبادی در تجلی تربیت انسانی نقش بنیادین به خود میگیرد و مبنای تربیت انسان، از هستیشناختی و انسانشناختی سامان مییابد. استفاده از تشویق و ترغیب بهمنزله ابزاری برای رشد و ارتقاء بهعنوان روش تربیت نقش برجستهای دارد و اصل توحیدمحوری و آخرتگرایی ازجمله اصول مهم تربیت هستند. در میان عوامل موثر در تربیت، امنیت، مهمترین نقش را در تربیت انسان دارد. یکی از مهمترین موانع درونی که مانع رشد و رسیدن انسان به کمال، تکبر و روحیه استکباری است. هد ، نقطهایاست که هر جریان تربیتی درصدد رسیدن بدان است، ازجمله اهدا ، هد نهاییو غایی تربیت؛ یعنی رسیدن به پرستش خدا و اعتقاد به وحدانیت اوست. درنهایت رسیدن به زندگی مسالمتآمیز، مهمترین نتیجه تربیتی مشترک دنیوی و اخروی است.این ابعاد تربیتی شناساییشده، الگوی نهایی تحقیق را تشکیل داده است

تربیت اسلامی, سوره حدید, تفسیر المیزان, الگوی تربیتی, روش داده بنیاد متنی