بهاره پارسامطلق - عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت. جیرفت. ایران
سیده محبوبه میر میران - استادیار پژوهشی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد. ایران
فاطمه فاطمی نیک - مربی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور ایران
مجید محمودی - مربی گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور ایران

توسعه محصولات دانه روغنی جایگزین با عملکرد دانه قابل قبول در شرایط خشکی و ارقام زراعی پایدار و سازگار با محدودیت های زیست محیطی برای امنیت غذایی بسیار مهم است و می تواند راهبردی در مدیریت پایدار کشاورزی باشد. به همین منظور مطالعه ای با بررسی تاثیر تنش خشکی بر خصوصیات برخی ارقام گیاه گلرنگ به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه جیرفت در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ انجام شد. آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول ( بر اساس ۸۰ میلی متر از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا مرحله رسیدگی) و رقم ها به عنوان فاکتور فرعی شامل سینا، پدیده، زرقان ۲۷۹ و ژیلا بود. نتایج نشان داد، تنش خشکی باعث کاهش معنی دار وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و میزان کلروفیل برگ شد، ولی اثر تنش بر میزان کاروتنوئید برگ معنی دار نشد. میزان کلروفیل در شرایط تنش خشکی کمتر از آبیاری معمول بود و رقم زرقان ۲۷۹ بیشترین محتوی کلروفیل و رقم ژیلا کمترین میزان کلروفیل را داشت. عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری در دوره گلدهی تا رسیدگی نسبت به تیمار بدون تنش ۲۰ درصد کاهش عملکرد داشت. در بین ارقام، مورد مطالعه رقم زرقان ۲۷۹ بالاترین عملکرد دانه (۲۴۷۳ کیلوگرم در هکتار)، بیشترین درصد روغن (۳۵.۰۱)، پایداری روغن (۳۰ درصد)، بیشترین اسید اولئیک (۲۳.۴ درصد) و اسید لینولئیک (۷۶.۳ درصد) را داشت.

اسیداولئیک, اسیدلینولئیک, پایداری روغن, عملکرد دانه, کاروتنوئید