اسماعیل فرخی - دانشجوی دکتری، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فرودسی مشهد
مهدی نصیری محلاتی - استاد، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فرودسی مشهد
علیرضا کوچکی - استاد، گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فرودسی مشهد
سید علیرضا بهشتی - دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

توانایی گیاهان برای تبدیل انرژی خورشیدی به زیست توده عاملی مهم در تعیین عملکرد گیاه در واکنش به تنش های محیطی می باشد. با توجه به نیاز بالای گوجه فرنگی به آب، مدیریت آبیاری به منظور رسیدن به عملکردی مطلوب ضروری است. در همین راستا و به منظور برآورد ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور گوجه فرنگی در واکنش به رژیم های مختلف آبیاری در مراحل مختلف رشد، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ اجرا شد. عامل کرت اصلی شامل اعمال کم آبیاری به میزان ۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه در مرحله رویشی و عامل کرت فرعی شامل اعمال کم آبیاری به میزان ۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه در مرحله زایشی بود. به طورکلی عملکرد گوجه فرنگی با افزایش میزان آب آبیاری افزایش یافت، با این حال به شدت تحت تاثیر زمان اعمال آبیاری قرار گرفت. به گونه ای که حتی زمانی که شاخص سطح برگ گیاه در وضعیت مناسبی قرار داشت با اعمال کم آبیاری در مرحله گلدهی به علت خشک شدن و ریزش گل ها، عملکرد کاهش یافت. توسعه سطح برگ در طول زمان به ساختار کانوپی در واکنش به میزان آب وابسته بود. شاخص سطح برگ بیشتر، منجر به افزایش تشعشع جذب شده توسط گیاه شد. از این رو بالاترین ضریب خاموشی نور در تیمار اعمال آبیاری کامل در هر دو مرحله رشد با مقدار ۶۹۲/۰ به ثبت رسید. مقادیر ضریب خاموشی نور در واکنش به رژیم های مختلف آبیاری در طول فصل رشد بسیار متغیر بود. با توجه به میزان نور جذب شده توسط کانوپی، حداکثر کارایی مصرف نور با gDM MJ-۱ ۰.۹۰در تیمار آبیاری کامل به دست آمد. در نتیجه تیمار آبیاری کامل به دلیل بهترین کارایی استفاده از نور بیشترین عملکرد تر میوه را با ۹۹.۸۱ و ۱۰۱.۰۱ تن در هکتار به ترتیب در سال های اول و دوم به ثبت رساند.

آبیاری قطره ای, تشعشع جذب شده, ضریب خاموشی نور, کراپ وات, کم آبیاری