محمد احمدی - دانشجوی دکتری علوم خاک، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
علیرضا آستارایی - عضو هیئت علمی گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
امیر لکزیان - عضو هیئت علمی گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
حجت امامی - عضو هیئت علمی گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور بررسی اثر اسید هیومیک، میکوریزا و ذرات سیلیسیم (نانو و معمولی) بر عملکرد و وضعیت برخی از عناصر غذایی ارزن در شرایط آب آبیاری شورسدیمی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل آب آبیاری شور سدیمی در دو سطح (EC=۲.۱ dSm-۱, SAR=۱۱.۵ و EC=۲.۱ dSm-۱, SAR=۱۱.۵)، فاکتورهای دوم و فرعی شامل سه تیمار سیلیسیم (صفر، نانو دی اکسید سیلیسیم Kg Si ha-۱ ۱۰ و سیلیکات سدیم Kg Si ha-۱ ۱۰) و فاکتور سوم فرعی میکوریزا، اسید هیومیک (صفر، تلقیح با قارچ میکوریزا و اسید هیومیک Kg ha-۱۱۰) بودند. ترکیبات عامل دوم و سوم به صورت فاکتوریل در سطوح فاکتور اصلی ایجاد شدند. نتایج نشان داد آب آبیاری شورسدیمی عملکرد دانه، عملکرد کاه و کلش، ارتفاع گیاه ارزن و غلظت نیتروژن، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در گیاه را کاهش ولی غلظت سدیم در گیاه را افزایش داد و بر تعداد خوشه در متر مربع و وزن هزار دانه اثر معنی داری نداشت. کاربرد تیمار نانو اکسید سیلیسیم، عملکرد دانه را نسبت به تیمار عدم مصرف سیلیسیم افزایش داد، درحالی که سیلیکات سدیم هیچ تاثیر معنی داری را نشان نداد. تلقیح گیاه ارزن با میکوریزا و یا کاربرد اسید هیومیک عملکرد دانه را به ترتیب ۵.۵ و ۱۰.۳ درصد و غلظت فسفر را به ترتیب به میزان ۲۰.۲ و ۱۶.۷ درصد افزایش داد. همچنین میکوریزا و اسید هیومیک در تیمارهای بدون کاربرد سیلیسیم نسبت پتاسیم به سدیم در گیاه را به ترتیب ۱۹.۵ و ۲۵.۸ درصد افزایش ولی مقدار سدیم گیاه را به ترتیب ۱۰.۸ و ۱۲.۷ درصد کاهش داد. به طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد اسید هیومیک و میکوریزا با افزایش مقدار فسفر و نسبت پتاسیم به سدیم و کاهش مقدار سدیم در گیاه، کاهش اثرات سوء شورسدیمی خاک و آب، مقاومت و عملکرد گیاه ارزن را بهبود بخشید.

اسید هیومیک, سدیم, شوری, گلوموس موسه آ, نانوسیلیس