بررسی تنوع ژنوتیپ های تست کراس چغندرقند برای صفات گیاهچه ای و مزرعه ای در شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و ارزیابی ژنوتیپ های چغندرقند ازنظر تحمل به تنش خشکی، پژوهشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز به صورت آزمایشگاهی و در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی در سال ۱۳۸۶ انجام گرفت. در بخش آزمایشگاهی از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار استفاده شد که دو فاکتور موردمطالعه عبارت از ۴۹ ژنوتیپ (۴۴ هیبرید تست کراس و ۵ شاهد) و ۵ سطح تنش خشکی (صفر، ۲/۵-، ۵- ، ۷/۵- ، ۱۰- بار) بودند. پژوهش مزرعه ای بر پایه طرح لاتیس مربع (۷×۷) با سه تکرار انجام یافت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس آزمایشگاهی و مزرعه ای نشان داد که درصد جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه، وزن تر ساقه چه و ریشه چه، وزن خشک ساقه چه و ریشه چه در بین ژنوتیپ های چغندرقند و سطوح مختلف خشکی تفاوت معنی دار داشتند. ژنوتیپ های متحمل به خشکی در شرایط آزمایشگاه (ژنوتیپ های شماره ۱، ۱۰، ۲۲، ۲۳، ۳۲، ۴۱ و ۴۹) با میانگین صفات درصد جوانه زنی، وزن خشک ساقه چه و وزن خشک ریشه چهبه ترتیب با ۴۳/۲۹ درصد، ۴/۲۲ میکروگرم و ۲/۷۵ میکروگرم نسبت به سایر گروه ها برتری داشتند. در مورد صفات مزرعه ای گروه متحمل به تنش خشکی (ژنوتیپ های ۱۱، ۱۹، ۲۱، ۱۵ و ۴۳) با میانگین صفت عملکرد قند سفید ۱۰/۱۸ تن در هکتار نسبت به گروه حساس با ۵/۸۴ تن در هکتار عملکرد قند سفید برتری داشت. طبق کلاستربندی بر اساس صفات موردمطالعه در پژوهش آزمایشگاهی، ژنوتیپ های چغندرقند در پنج گروه قرار می گیرند و در پژوهش مزرعه ای ژنوتیپ های چغندرقند به چهار گروه تقسیم شدند. این موضوع بیانگر تنوع ژنتیکی برای تحمل به خشکی در ژنوتیپ هایموردبررسی است. صفات درصد جوانه زنی و وزن خشک ریشه چه در شرایط تنشمی توانند به عنوان صفاتیموثر در انتخاب ژنوتیپ های متحمل به خشکی در مزرعه موردتوجه قرار گیرند.

Keywords:

جوانه زنی , کلاستر , متحمل , حساس , ساقه چه , ریشه چه