بررسی تحمل به سرما در تعدادی از اکوتیپ های یونجه (Medicago sativa L.) تحت شرایط مزرعه

بقاء و سودمندی مزارع یونجه در مناطق سرد متاثر از صدمات سرمای زمستانی است و همه ساله بخش هایی از مزارع یونجه بدلیل شرایط زمستانی در معرض خسارت و یا نابودی هستند. در این پژوهش یازده اکوتیپ یونجه به همراه دو رقم شاهد بین المللی در ایستگاه تحقیقاتی تیکمه داش با اقلیم فراسرد از سال ۱۳۸۷ لغایت ۱۳۹۰ مورد ارزیابی قرار گرفتند. بذور ابتدا در گلدان های انفرادی کشت و سپس بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تکرار به مزرعه منتقل شدند. کشت گیاهچه ها در مزرعه با فاصله صورت گرفت و صفات مختلف در آنها یادداشت برداری شد. پس از هر بارش برف، سطح مزرعه کاملا پارو گردید تا اثر پوشندگی برف از سطح مزرعه حذف و بوته ها در معرض سرمای زمستانه قرار بگیرند. سال اول بعنوان سال استقرار در نظر گرفته شد و یادداشت برداری از سال دوم صورت گرفت. تجزیه واریانس صفت درصد زنده مانی نشان داد که بین اکوتیپ ها و ارقام آزمایش در صفت درصد زنده مانی بوته ها در سال دوم و سوم نسبت به سال اول اختلاف معنی دار وجود دارد ولی این صفت در سال سوم نسبت به سال دوم معنی دار نبود. این نتیجه نشان داد که بیشترین تلفات بوته ها و از بین رفتن آنها در اثر سرما در همان سال اول اتفاق می افتد. ارقام رنجر و مائوپا بیشترین تلفات را نشان دادند و بیش از نیمی از بوته آن دو رقم در سال دوم نسبت به سال اول کاهش یافت و بیشترین درصد زنده مانی را اکوتیپ جوشین نشان داد. برای نتیجه گیری بهتر، میانگین عملکرد تصحیح شده طی سه سال محاسبه شد و بر اساس نتایج حاصله اکوتیپ های بهرمان، جوشین، هوراند، دیزج صفرعلی و الهرد به عنوان برترین اکوتیپ های این پژوهش مشخص شدند.

Keywords:

بقای زمستانه , صدمات زمستانه , عملکرد تصحیح شده