اثر شوری خاک و آب بر رشد و عملکرد چند ژنوتیپ گندم نان

به منظور بررسی تاثیر شوری آب و خاک بر رشد و عملکرد ژنوتیپ ­های گندم نان شامل رقم­های فلات، بزوستایا، مهدوی، روشن، گاسپارد، گاسکوژن، سایونز، چمران، الوند، قدس، مرودشت، الموت، کراس اروند، کراس شاهی،  و لاین های ۴۲۱۱*,  ۴۲۱۱، ۴۲۱۳، ۴۲۰۹ و ۱۷ M.V. طرحی در قالب بلوک های کامل تصادفی  در دو مکان، مکان ۱ (فیض آباد) با شوری آب آبیاری ۴ » و مکان ۲  (داغستانی) با شوری آب ۸- ۶  دسی‍ زیمنس  برمتر و در سه تکرار به مدت دو سال زراعی (۷۹-۱۳۷۸ و ۸۰-۱۳۷۹) در اراضی شور دشت سیلابی نیشابور اجرا شد.  نتایج تجزیه مرکب دوساله نشان داد که در دو مکان اجرای آزمایش اثر سال و اثر ژنوتیپ بر صفت های عملکرد دانه، عملکرد کاه و عملکرد بیولوژیک معنی دار  (۰/۰۱< P) بود. در مکان ۱، لاین * ۴۲۱۱  بالاترین عملکرد دانه را به مقدار ۴۱۶۷  کیلوگرم در هکتار تولید کرد و رقم روشن با تولید ۷۸۳۳  کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد کاه را داشت. بالاترین عملکرد بیولوژیک نیز به مقدار ۱۱۷۸۰  کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم روشن بود. رقم فلات با تولید ۲۶۵۰  کیلوگرم دانه در هکتار، رقم سایونز با ۴۸۵۰  کیلوگرم کاه در هکتار و رقم فلات با عملکرد بیولوژیک ۷۸۱۷  کیلوگرم در هکتار به ترتیب کمترین عملکردهای دانه، کاه و بیولوژیک را داشتند. نتایج نشان داد که افزایش شوری باعث کاهش عملکرد دانه و کاه گردید، ولی در مقایسه با دانه، کاهش عملکرد کاه کمتر بود. در مکان ۲  بیشترین عملکردهای دانه، کاه و بیولوژیک را رقم روشن به ترتیب ۳۸۶۷، ۷۹۸۳ و ۱۱۸۵۰  کیلوگرم در هکتار تولید نمود. کمترین عملکردهای دانه، کاه و بیولوژیک به مقدار ۱۵۶۷، ۲۹۸۳ و ۴۵۵۰  کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم کراس اروند بود. باتوجه به این نتایج به نظر می­رسد رقم های روشن، سایونز و لاین ۴۲۱۳ به شوری متحمل­تر بوده و از نظر عملکرد دانه بر سایر ژنوتیپ­ها برتری داشتند، هر چند رقم­های روشن، کراس شاهی و الوند در این شرایط سه ژنوتیپ برتر در تولید کاه بودند و تنوع ژنتیکی از نظر تحمل به شوری در این رقم ها و لاین­ها وجود دارد.

Keywords:

تجزیه مرکب , شوری , تنوع ژنتیکی , لاین