ابراهیم عباسی سیه جانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و عضو باشگاه پژوهشگران جوان؛
فرهاد فرح وش - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
محمد باقر خورشیدی بنام - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
آیتک صادقی - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر روی برخی از صفات مورفولوژیک سه رقم آفتابگردان آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کاملا تصادفی در سه تکرار در شرایط آب و هوایی تبریز طی سال زراعی ۱۳۸۶ و در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمار تنش کمبود آب در پنج سطح (۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰ و ۲۵۰ میلی متر از تشتک تبخیر کلاس A)  در مرحله R۳ در کرت های اصلی و سه رقم آفتابگردان (آرماویرسکی، آلستار و ایروفلور) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که عملکرد دانه در ۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰ و ۲۵۰ میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر نسبت به تیمار شاهد (آبیاری پس از ۵۰ میلی متر تبخیر از تشتک) به ترتیب برابر ۷۸%، ۶۵%، ۵۰% و ۴۳% عملکرد دانه شاهد می باشد. رقم آرماویرسکی از عملکرددانه  بیشتری نسبت به هیبرید آلستار برخوردار بود ولی هیبرید ایروفلور اختلاف معنی داری از نظر عملکرد دانه با دو رقم دیگر نداشت. با افزایش شدت تنش کمبود آب  کاهش معنی داری در عملکرد  دانه و درصد روغن ایجاد شد. اثر متقابل تنش کمیود آب و رقم بر روی درصد پوکی دانه و تعداد دانه پر در سطح احتمال ۵% معنی دار گردید.

آفتابگردان, تعداد دانه در طبق, تعداد دانه پر, درصد روغن