حمزه حمزه - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
جلال صبا - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
فرهاد جابری - عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
جابر نصیری - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
سید محمد علوی حسینی - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

به منظور برآورد مقدار وراثت پذیری خصوصی عملکرد و اجزای آن و همچنین مقدار همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی این صفات، در سال ۱۳۸۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان،دو والد سرداری و SON ۶۴ گندم نان به همراه ۵۰ نسل F۳ حاصل از تلاقی آنها، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، کشت گردیدند. برآورد پارامتر های مورد نظر با توجه به ماهیت ژنتیکی تنوع بین و درون لاین ها صورت گرفت. بالاترین برآورد وراثت پذیری خصوصی مربوط به صفت شاخص برداشت (۷۶/۴% =h۲N) و کمترین برآورد مربوط به صفت تعداد دانه پنجه (۵/۹% =h۲N) بود. وراثت پذیری خصوصی صفت عملکرد ۶۴/۵% برآورد گردید. در این تحقیق، کل واریانس ژنتیکی صفاتی نظیر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد، بیوماس و شاخص برداشت به واریانس افزایشی اختصاص یافت. علاوه براین، واریانس غالبیت، قسمت اعظم واریانس ژنتیکی صفات تعداد پنجه و طول ریشک را به خود اختصاص داد. عملکرد دانه با تعداد پنجه، تعداد دانه در سنبله و بیوماس همبستگی مثبت نشان داد. در این تحقیق مهمترین صفات موثر بر عملکرد، بیوماس و تعداد دانه در سنبله تشخیص داده شد. از سوی دیگر، در هر دوی این صفات جزء افزایشی کل واریانس ژنتیکی را به خود اختصاص داده و موجب حصول برآورد وراثت پذیری متوسطی برای آنها شده است. بنابراین، این دو صفت را می توان برای گزینش غیر مستقیم برای افزایش عملکرد دانه در جمعیت مورد نظر در شرایط دیم پیشنهاد نمود.

شاخص برداشت, عملکرد, گندم نان, وراثت پذیری