جواد موسوی دالینی - استادیار گروه تاریخ، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

پررونق ترین مقطع تاریخی از جهت نقر سکه با مضامین و سجع هایی در پیوند با احترام، ارادت و وابستگی به حضرت علی بن موسی الرضا j، مربوط به دوره جانشینان نادرشاه افشار (۱۱۶۰-۱۲۱۰ ه.ق) است. این پژوهش با استفاده از روش کتاب خانه ای و شیوه توصیفی تحلیلی در پی این مسئله است که فراوانی نقر نام مبارک حضرت علی بن موسی الرضا j را در سکه های ضرب شده در دوره جانشینان نادرشاه بررسی کند؛ اقدامی که در هیچ برهه ای تا پیش از این با این فراوانی نظیر و بدیل نداشته است. یافته پژوهش حاکی از آن است که جانشینان نادرشاه، که در خراسان به مرکزیت مشهد فعال بودند، چون از نفوذ معنوی حضرت علی بن موسی الرضا j در بین مردم ایران، به ویژه در خراسان آگاهی داشتند، کوشیدند با نشان دادن ارادت خود به آن امام همام بر میزان محبوبیت شان بیفزایند. از این رو ضرب سکه به نام امام رضا j در عصر بازماندگان نادر بیش از پیش رونق گرفت، به گونه ای که دیگر مدعیان قدرت که در آن برهه زمانی در سطوح پایین تری قرار داشتند، نیز نام مبارک آن حضرت را بر روی سکه هایشان حک کردند. این موضوع نشان می دهد که مضامین و شعارهای نگاشته شده بر روی سکه ها بیانگر جهان بینی و باورداشت های دینی، اخلاقی و سیاسی جامعه ای است که آن سکه ها در آنجا رواج داشته است.

سکه شناسی, علی بن موسی الرضا , عادل شاه افشار, امیر اصلان خان افشار, شاهرخ افشار