زین العابدین نجفی - استادیارگروه فقه و مبانی حقوق اسلامی مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی
مهدیه نجفی کرسامی - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم

فقیهان امامیه درباره نظریه تفکیک قوا بحث و اختلاف داشته اند. فقیهانی چون علامه نایینی و مرحوم آخوند خراسانی این نظریه را پذیرفته و از آن دفاع کرده اند و فقیهانی مانند شیخ فضل الله نوری و محمدحسین تبریزی آن را نپذیرفته و بدعت، ضلالت و مخالف شرع دانسته اند. نظریه تفکیک قوا در نظام ولایت فقیه پیچیده تر به نظر می رسد؛ زیرا نظام ولایت فقیه، که همان نظام امت و امامت است، متناسب با تمرکز قوا است. در این نوشتار با بررسی سیر تحول مفهوم تفکیک قوا در طول تاریخ و دلایل مسئله از آیات، روایات و سیره عقلا و بررسی آرای صاحب نظران اثبات شده است که اولا از دیدگاه مذهب امامیه، نظام تفکیک قوا به عنوان یک مدل حکومتی قابل قبول است و ثانیا تفکیک قوا در نظام ولایت فقیه کارآمد تر و بالنده تر است، با عنایت به این نکته که تفکیک قوا از دیدگاه امامیه و علمای این مذهب با آنچه در اندیشه غربی مطرح است، تفاوت های فراوانی دارد.

تفکیک قوا, مذهب امامیه, ولایت فقیه