محسن مومنی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه ارومیه

با تضعیف خلافت عباسی در قرن چهارم هجری، فضای سیاسی برای قدرت گیری امارت های محلی در منطقه عراق مساعد شد و به این ترتیب امارت شیعه مذهب بنی مزید در کنار مرکز خلافت عباسی شکل گرفت. مسئله اساسی که پژوهش حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای با روش و رویکرد توصیفی تحلیلی دنبال می کند تعیین عوامل تاثیرگذار بر حیات این امارت در دوران حاکمیت آل بویه است. امارت بنی مزید چه نقشی در تحولات این دوره داشت؟ چه عواملی بر حیات سیاسی این امارت تاثیرگذار بوده است؟ چالش ها و فرصت های این امارت برای حفظ قدرت و نفوذ در منطقه فرات میانه تابع چه مسائلی بوده است؟ یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد امارت بنی مزید در منطقه فرات نفوذ و نقشی موثر و روابطی چندسویه با دستگاه خلافت، آل بویه و قبایل منطقه داشته است. امارت مزید در دوره آل بویه گاه تیول دار آل بویه و خلافت عباسی بوده است، گاه حامی شیعیان منطقه و زمانی نیز تامین کننده امنیت راه های تجاری و زیارتی عراق عرب. قدرت های محلی مانند بنی عقیل، بنی خفاجه و بنی دبیس در تحولات این امارت تاثیرگذار بوده اند.

امارت بنی مزید, آل بویه, خلیفه عباسی, شیعیان, بنی خفاجه