منوچهر پاشازاده - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی
افشار سیدین - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی
مهدی پارسای مقدم - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی

در حال حاضر با توجه به موقعیت خاص ژئواستراتژیکی کشور ایران به خصوص استان اردبیل به دلیل نزدیکی به مرزها ضروری است که مکان یابی مناسب برای استقرارگاه های نظامی از جمله مسائل مهم در آمایش دفاعی قرار بگیرد. لذا مکان گزینی مناسب این مراکز می تواند باعث بالا رفتن کارایی و اثربخشی این مراکز در مواقع بحران و تهدیدات نظامی باشد. معیارهای متعددی در مکان گزینی مراکز نظامی تاثیرگذار می باشند که بخش عمده ای از آنها ملاحظات دفاعی و امنیتی هستند. مولفه ها و معیارهای دفاعی و امنیتی یکی از عوامل تعیین کننده مکان های مناسب برای دفاع و ساخت مواضع و مراکز نظامی هستند. لذا این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف تحلیل جهات بهینه استقرارگاه های نظامی بر مبنای ملاحظات دفاعی و امنیتی در استان اردبیل انجام گرفته است. با توجه ملاحظات دفاعی و امنیتی ، داده ها گردآوری و براساس نظر کارشناسان و منابع موجود با استفاده از مدل ANP در نرم افزار Super Decision در محدوده مورد مطالعه وزن دهی؛ سپس با بهره گیری از روش هم پوشانی کلیه لایه های موثر در مکان یابی مراکز نظامی در محیط Arc Gis نقشه سازی شده و در نهایت جهات بهینه برای ایجاد استقرارگاه های نظامی شناسایی و پهنه بندی گردیده است. نتایج حاصل از این بررسی ها نشان می دهدکه از مجموع ۱۷۹۵۳ کیلومتر مربع مساحت استان اردبیل، ۰۷/۲۶ درصد از کل مساحت استان از نظر مکان گزینی پادگان های نظامی استقرار بسیار نامناسب؛ ۵۰/۳۰ درصد جزء مناطق با مکان گزینی استقرار نامناسب؛ ۵۳/۲۵ درصد جزء مناطق با مکان گزینی استقرار نسبتا مناسب؛ ۱۲/۱۳ درصد جزء مناطق با مکان گزینی استقرار مناسب و در نهایت ۷۶/۴ درصد جزء مناطق با مکان گزینی استقرار بسیار مناسب در سطح کاربری های استان اردبیل قرار دارند.

نقاط بهینه, استقرارگاه های نظامی, GIS, ملاحظات دفاعی و امنیتی, استان اردبیل