حمید حقیقت - دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
سعید شهسواریان - کارشناس ارشد حسابداری

چالش عمده در مطالعات مربوط به مدیریت سود، یافتن معیاری است که مشخص کند شرکت ها به چه میزانی، سودهای خود را مدیریت کرده اند. فرض رایج این است که سودها از طریق اقلام تعهدی حسابداری، مدیریت می شوند. در اکثر پژوهش ها، کشف مدیریت سود، مبتنی بر مدل رگرسیون خطی که توسط جونز (۱۹۹۱) پیشنهاد شد، می باشد. هدف این پژوهش مقایسه کارایی مدل های مبتنی بر رگرسیون خطی فازی در کشف مدیریت سود در مقایسه با مدل های رگرسیون خطی حداقل مربعات معمولی است. مشکل عمده در مورد مدل جونز، نیاز به سری های زمانی طولانی از داده های صورت های مالی است. یک روش جایگزین برای برآورد ضرایب مدل رگرسیون خطی با حداقل مربعات معمولی، استفاده از رگرسیون خطی فازی می باشد. در این پژوهش ۷۲ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۲ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد، در زمان مقایسه اقلام تعهدی اختیاری در طول دوره های مختلف زمانی، با کاهش طول سری زمانی هرچند که کارایی هر دو مدل کاسته می شود ولی کاهش کارایی رگرسیون فازی در تشخیص مدیریت سود در مقایسه با رگرسیون معمولی با شتاب کمتری رخ داده است و حتی در دوره ۴ ساله کارایی روش فازی، بیش از روش رگرسیون معمولی می باشد.

مدیریت سود, اقلام تعهدی اختیاری, رگرسیون خطی فازی