مصطفی رحمتی جنیدآباد - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران
بهروز علیزاده بهبهان - گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان،ملاثانی، ایران

آلودگی های میکروبی و فساد ناشی از میکروارگانیسم های بیماری زا سالیانه خسارات جبران ناپذیری به تولیدکنندگانمیوه ها و سبزیجات وارد می سازد. به همین دلیل، سموم شیمیایی جهت جلوگیری و کنترل رشد میکروارگانیسم های مولدپوسیدگی و کپک زدگی سبزیجات و میوه ها استفاده می شوند که سبب مشکلاتی مانند آلودگی های زیست محیطی،مسمومیت انسانی، تحمیل هزینه های فراوان و ایجاد میکروارگانیسم های مقاوم شده است. بنابراین امروزه، اسانس های گیاهیاز مهمترین ترکیبات طبیعی مورد استفاده جهت کنترل آلودگی های قارچی می باشند. هدف از این پژوهش، بررسی ترکیباتشیمیایی اسانس گیاه مرزنجوش، محتوای فنول و فلاونوئید کل، فعالیت آنتی اکسیدانی و اثر ضدقارچی آن بر آسپرژیلوسنایجر، رایزوپوس استولونیفرو بوتریتیس سینه را بود. در این پژوهش، اسانس گیاه مرزنجوش به روش تقطیر با آب استخراجو ترکیبات شیمیایی آن، میزان فنول و فلاونوئید کل، فعالیت آنتی اکسیدانی و ضدقارچی آن بر سویه های مولد فساد میوهتوت فرنگی بررسی گردید. از میان ۱۹ ترکیب شناسایی شده، کارواکرول (۲۹/۱۵ درصد) و لینالیل استات (۲۲/۲۵ درصد) به ترتیب بیشترین ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس بودند و این ترکیبات ۹۶/۴۹ درصد از کل ترکیبات اسانس را تشکیل دادند. همچنین، میزان فنول کل اسانس mg GAE/g ۰/۲۶±۴۸/۳۸ و میزان فلاونوئید کل آن mg QE/g ۰/۵۲±۳۶/۲۶ به دست آمد. میزان مهار رادیکال آزاد DPPH (برحسب (IC(۵۰) برابر μg/ml ۰/۳۹±۲۴/۲۷، میزان مهار رادیکال آزاد ABTS (برحسب (IC(۵۰) برابر با μg/ml ۰/۲۲±۱۹/۱۵ و میزان رنگبری به روش بتا-کاروتن/لینولئیک اسید برابر ۰/۶۲±۵۹/۶۵ درصد به دست آمد. در بررسی اثر ضدقارچی اسانس مرزنجوش بر قارچ های مولد فساد میوه توت فرنگی از جمله آسپرژیلوسنایجر، رایزوپوس استولونیفرو بوتریتیس سینه را به روشهای دیسک دیفیوژن آگار، انتشار چاهک در آگار، حداقل غلظتمهارکنندگی و کشندگی، آسپرژیلوس نایجر حساسترین و بوتریتیس سینهرا مقاومترین سویههای مورد مطالعه بودند. باتوجه به خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدقارچی بالا، اسانس گیاه مرزنجوش می تواند به عنوان یک ترکیب ضدمیکروبی وآنتی اکسیدانی طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.

اسانس مرزنجوش، ترکیبات فنولی، فعالیت آنتی اکسیدانی، اثر ضدقارچی