صالح امین پور - استاد راهنما،دانشگاه پیام نور سقز
سنور خدائی - دانشجوی ارشد تاریخ ایران اسلامی،دانشگاه پیام نور سقز
بیان شفیع - دانشجوی ارشد تاریخ ایران اسلامی،دانشگاه پیام نور سقز

با انقلاب مشروطیت میدان مناسب و وسیعی برای تعلیم و تربیت زنان آغاز شد. جنبش مشروطیت ایران، به لحاظ تاثیرات شگرفی که بر سیاست و فرهنگ کشورمان گذاشت، نقطه عطفی در تاریخ اینسرزمین به شمار می رود. این جنبش تاریخساز، انرژی عظیم ملت مسلمان ایران را آزاد و (تحت رهبری روحانیت بیدار و مبارز) به طور همزمان، در دو جبهه مبارزه با «استبداد داخلی» و «استعمار خارجی»به جریان انداخت. از آنجایی که حضور زنان به مبارزات انقلابی ختم نمیشود و اتفاقا این انقلاب سرآغازحضور اجتماعی و سیاسی زنان ایران است باید به این نکته نیز توجه داشت که بلافاصله بعد از برقراریمشروطه در کشور دو گرایش فکری متفاوت میان زنان و فعالیت های آنان بازتاب پیدا کرد. مهمترین ودرخور توجهترین ویژگی مطالبات زنان در عصر مشروطه این است که آنان هیچوقت در جریان مبارزاتانقلاب بهدنبال طرح خواسته های صنفی نبودند، اما پس از پیروزی انقلاب زمان آن رسیده بود کهدراینباره نیز دست به کار شوند. وضعیت زنان نیز در این دوران با تاثیرپذیری از وضعیت حاکم بر جامعهتعریف می شود. در این شرایط سیاسی، اجتماعی، زندگی زنان تا حدود زیادی محدود شده بود. با وجوداین، آنان در برخی فعالیت های اجتماعی، مانند تفریحات دسته جمعی (در جمع زنان)، امور خیریه،گردهم آیی ها و مراسم مذهبی، دخالت و مدیریت مستقیم در اداره منزل و تربیت فرزندان و در مواردمعدودی نیز امور اقتصادی مانند اداره امور زمین های کشاورزی یا تولیدات صنایع دستی شرکت میکردند. به این ترتیب، زنان در جامعه ایرانی نیروی بالقوه و پنهانی بودند. که مهارت های اجتماعی وفرهنگی را در سطحی محدود به دست آوردند. اما به دلیل نبودن شرایط اجتماعی و سیاسی مناسبنمی توانستند جایگاه مناسب خود را در اجتماع بدست آورند. زنان در دوره معاصر تاریخ ایران هماننددوره های پیش از آن، چندان نقشی نداشتند، و اگر هم در گوشه و کنار تاریخ از نقش آنان سخن بهمیان آمده، این نقش بسیار اندک است. زنان تاریخ معاصر دارای نقش بودهاند، ولی این نقش مثبت و ارزنده نبوده، بلکه اغلب آنان به ایفای نقش حرمسرایی و ... پرداخته اند. نقش اصلی در تحولات سیاسی اجتماعی یک سده اخیر را زنانی که نه در دربار بودهاند و نه از طایفه روشنفکران، برعهده داشته اند، بهدلایلی چون دسترسی نداشتن به امکانات چاپ و نشر و... چندان در تاریخ معاصر برجسته نشده است.

انقلاب مشروطیت، جنبش زنان، تاریخ مدارس دخترانه در ایران، تاج السلطنه