رضا ولی زاده - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران
مجید داداش پور مقدم - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران

معابر شهری به عنوان یکی از عناصر کالبدی شهر، نقش کلیدی در زمان وقوع مخاطرات شهری و نیز پس آن به عهدهدارند. شبکه معابر در نحوه عملکرد و واکنش بافت شهری نسبت به مخاطرات شهری و همچنین ساختار فضایی- کالبدیشهر اثرگذار هستند. در بسیاری از موارد، توزیع فضایی عناصر شهری، بر اساس ساختار و ظرفیت شبکه ارتباطی انتظاممی یابد. توجه به شبکه معابر عنوان عنصری مجرد، در آسیب پذیری شهر در برابر مخاطرات شهری از اهمیت زیادیبرخوردار است. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش به ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی شبکه معابر منطقه ۱شهر تبریز در برابر مخاطرات شهری می پردازد. نوع پژوهش با توجه به ماهیت کاربردی و براساس روش توصیفی-تحلیلی بوده است. نتایج پژوهش نشان داد تاب آوری شبکه ارتباطی به عنوان یکی از عناصر کلیدی کالبد شهر، به دلیلتاثیر مستقیمی که بر عملکرد سایر عناصر شهری می گذارد، حائز اهمیت است. نتایج پژوهش در منطقه ۱ شهر تبریزحاکی از آن است در حالت کلی ۹۲.۸ درصد از مساحت منطقه در وضعیت کم خطر و بسیار کم خطر قرار دارند. از طرفیویژگی های ساختمانی در ناحیه شمال شرق (ناحیه ۵) منطقه ۱ شهر تبریز از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. وضعیتمعابر منطقه ۱ شهر تبریز از بعد تراکم در نواحی جنوب شرق منطقه که شامل ناحیه ۱ می شوند بهتر از نواحی دیگر است.نواحی مرکزی (ناحیه ۲) از درجه تاب آوری متوسطی برخوردار است و ناحیه های ۵، ۴ و ۳ منطقه ۱ شهر تبریز به ترتیباز جمله مناطق با تاب آوری کم در برابر مخاطرات شهری محسوب می شوند. اگر برنامه ریزی و راهکاهای عملیاتیمناسبی برای این نواحی از سوی مسئولین و دست اندرکاران شهری در نظر گرفته نشود با توجه به روند ساخت وسازهایبی رویه آپارتمان سازی در منطقه یک و بافت های فرسوده و ناکارآمد موجود می توان شرایط ناگواری را انتظار داشت.

تاب آوری، شاخص های کالبدی، شبکه معابر، مخاطرات شهری، منطقه ۱ تبریز