اثر تراکم بوته بهاره کلزا در رقابت با علف های هرز پهن برگ در شهرستان پلدختر

رشد جمعیت، بهبود سطح تغذیه و افزایش مصرف کنجاله دانه های روغنی در تغذیه دام و طیور تولید دانه های روغنی را در جهان افزایش داده است. در ایران حدود ۱۰ درصد روغن مورد نیاز در داخل تولید و بقیه به صورت خام یا آماده وارد می شود. بدین ترتیب سهم بزرگی از میزان ارز مصرف شده برای واردات مواد غذایی در کشور در واردات روغن نباتی، دانه و کنجاله گیاهان روغنی جهت مصرف دام و طیور مصرف می شود. از ابن رو لزوم برنامه ریزی منسجم و دراز مدت با هدف نیل به خودکفایی در تولید روغن های خوراکی غیر قابل انکار است در این میان کلزا به علت دارا بودن صفات مثبت زراعی نظیر کارایی بالای مصرف آب و تحمل به خشکی و تا حدی تحمل به شوری عملکرد بیشتر در واحد سطح نسبت به سایر دانه های روغنی مورد کشت در کشور برتری دارد. کلزا یکی از مهم ترین گیاهان زراعی است که در سطح دنیا برای استخراج روغن کشت شده و از بیشترین رشد سالانه (از نظر میزان تولید) در میان گیاهان روغنی مهم جهان برخوردار است لذا بررسی روند رشد و فاکتورهای موثر بر کشت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش با هدف بررسی اثر تراکم بوته بهاره کلزا در رقابت های هرز پهن برگ در شهرستان پلدختر انجام شد. به منظور بررسی اثر تراکم بوته ارقام بهاره کلزا در رقابت با علف های هرز پهن برگ در شرایط دیم شهرستان پلدختر، آزمایشی با استفاده از طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با ۴ تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: رقم در چهارم سطح (V۴=V۱=Hayola۴۰۱؛ V۳=Hayola۶۰؛ RGS۰۰۳ V۲=Hayola=۳۰۸) و تراکم در چهار سطح (P۱=۶۰ ،P۲=۸۰ ،P۳=۱۰۰ ،P=۱۲۰) بوته در متر مربع. در این این تحقیق صفات زراعی ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد غلاف در شاخه اصلی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد غلاف در گیاه، طول غلاف اصلی، طول غلاف شاخه فرعی، طول غلاف گیاه، تعداد دانه در غلاف ساقه اصلی، تعداد دانه در غلاف شاخه فرعی، تعداد دانه در غلاف گیاه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت و عملکرد روغن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد رقم Hayola۶۰ بالاتریت عملکرد روغن را (۱۵۵/۹ کیلوگرم در هکتار) داشت. بالاترین عملکرد روغن دانه در تراکم ۸۰ بوته در متر مربع با ۱۵۹ کیلوگرم بدست آمد. رقم Hayola۶۰ در تراکم ۸۰ بوته در مترمربع با عملکرد روغن ۲۰۲/۸ کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد روغن داشت و رقم RGS۰۰۰۳ در تراکم ۶۰ بوته در مترمربع با تولید ۸۰/۸۱ کیلوگرم در هکتار پائین ترین عملکرد روغن را داشت. نتایج نشان دهنده این بود که در شرایط حضور علف هرز (عدم مبارزه شیمیایی و سایر روش های مکانیکی) در کشت کلزا اثر رقم بر ارتفاع بوته، قطر ساقه تعداد شاخه فرعی تعداد غلاف در شاخه اصلی، طول غلاف فرعی، طول غلاف، تعداد در غلاف اصلی، تعداد دانه در غلاف فرعی، تعداد دانه در غلاف، وزن هزاردانه، درصد روغن، تعداد غلاف در شاخه فرعی، عملکرد اقتصادی دانه، و عملکرد روغن دانه معنی دار بوده و رقم Hyola۶۰ با داشتن ارتفاع، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در شاخه اصلی، تعداد غلاف در شاخه فرعی و درصد روغن بیشتر بالاترین روغن را (۱۵۵/۹ کیلوگرم در هکتار) دارد. بررسی تراکم های (۶۰، ۸۰، ۱۰۰، ۱۲۰) نشان داد که تراکم بر صفات قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، طول غلاف اصلی، طول غلاف فرعی، طول غلاف، تعدلد دانه در غلاف فرعی، درصد روغن، تعداد غلاف در شاخه فرعی، و عملکرد اقتصادی دانه و عملکرد روغن دانه اثر معنی داری دارد و صفات ارتفاع بوته، تعداد غلاف در شاخه اصلی، تعداد دانه در غلاف اصلی، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه فاقد اختلاف معنی دار در تراکم های ۶۰، ۸۰، ۱۰۰، ۱۲۰ بوته در متر مربع بودند یعنی تراکم بر صفات مذکور اثر معنی داری نداشت. بالاترین عملکرد دانه مربوط به رقم Hyola۶۰ در تراکم ۸۰ بوته در متر مربع با عملکرد ۲۰۲/۹ کیلوگرم در هکتار بوده که نشان دهنده توان رقابتی بیشتر این رقم با علف هرز در مقایسه با سایر ارقام مورد آزمون در این مطالعه می باشد.

Keywords:

دانه های روغن , رقابت , علف های هرز پهن برگ , کلزا