نیلوفر سراجی - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ هنر جهان اسلام، گروه مطالعات عالی هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.

هنر و معماری ایرانی-اسلامی که در جان مایه خود با معانی عرفان، تقدس و زیبایی الهی آمیخته است، همواره پرتویی از حس معرفت، آرامش و کمال را بر نگاه ناظران افکنده است. گر چه تاثیر هنر و معماری اسلامی بر تعالی فرهنگی سخن تازه ای نیست، اما نیاز به نمود مجدد عناصری با هویت هنر و معماری ایرانی-اسلامی در زیباسازی نمای بناها و منظر شهرهای ایران، امروز بیش از همیشه احساس می شود. نیازی که تحقق آن از یک سو کالبد شهری را زیبایی و از دیگر سو باطن و فرهنگ جامعه را تعالی می بخشد. شیوه ای تلفیقی چون حفظ نماهای خارجی به سبک سنتی و طراحی داخلی مطابق با علم نوین نکته مهمی در حفظ هویت معماری سنتی بر منظر شهری است که در برخی کشورها رعایت می شود. در سال۱۳۷۵ نیز اصول ساخت بناها بر اساس ارزش های ایرانی- اسلامی با هدف اعتلای طراحی شهری به تصویب شورای عالی شهر سازی و معماری ایران رسید اما کارساز نبود. در آسیب-شناسی نمای ساختمان ها به ویژه تهران، سلسله عواملی دخیل هستند که در این میان به نظر می رسد اهمیت و نقش رسانه ها به ویژه سینما و تلویزیون مغفول مانده است. پژوهش حاضر که مطالعه ای میان رشته ای است با هدف توجه به عناصر هویت ساز معماری ایرانی-اسلامی در منظر شهری و ذائقه سازی مخاطب با اتکا بر نفوذ رسانه ای برآن است تا دریابد آیا رسانه های دیداری–شنیداری می توانند با ترغیب و سلیقه سازی اجتماعی، معماری ایرانی-اسلامی را در نماهای مسکونی و شهری زنده سازند؟ روش تحقیق حاضر که از نوع بنیادین و کیفی است به شیوه توصیفی-تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات به روش مطالعه کتابخانه ای و الکترونیکی صورت گرفته است. نتیجه تحقیق نشان داد که تنظیم برنامه و ضوابط مدون میان مدیران شهری و اصحاب رسانه های دیداری-شنیداری بر بنیاد تاثیر رسانه و زیرساخت های غنی اقتصادی، فرهنگی و هنری می تواند افق های هنر اسلامی را بر منظر شهری متجلی سازد.

معماری اسلامی، زیبایی، نمای شهری، رسانه دیداری-شنیداری.