احسان پرندی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران،ایران، کرج
لیلا زندی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ایران، ارومیه
حدیثه شمسایی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران،ایران، کرج
آرمان نوری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران، ایران،کرج

فنآوری نانو یا نانوتکنولوژی مرز مشترکی با بسیاری از علوم، به ویژه صنایع غذایی دارد. همگرایی این فنآوری و صنعت غذا منجر به بروز قابلیتهای فراوانی شدهاست که میتوان به پیدایش انواع سیستمهای انکپسولاسیون اشاره کرد. انکپسولاسیون یا درونپوشانی فرآیندی است که در آن ماده ی زیست فعال (مواد مغذی، طعمی، دارویی و غذا-دارو) توسط ماده ی پوشش دهنده محصور میشود. بدین ترتیب فاز درونی (هسته)، از تاثیر عوامل فیزیکو شیمیایی محیطی مصون می ماند. نانو کپسولها بر اساس ترکیب ماده ی کپسوله کننده به انواع پلیمری و لیپیدی طبقه بندی میشوند. در این مطالعه، به بررسی انواع نانو حاملهای لیپیدی پرداخته شده است که ازجمله جدیدترین آنها میتوان لیپوزوم ها، نیوزوم ها و فیتوزوم ها را نام برد. لیپوزوم ها، وزیکولهای دولایه فسفولیپیدی هستند و از آنجایی که در ساختارشان هر دو گروه سر آبدوست و گروه های دم آبگریز دیده میشود، قادر به محصورکردن ترکیبات هیدروفیل، هیدروفوب و آمفی فیلیک هستند. عملکرد نیوزومها شبیه به لیپوزومها بوده و هردو به عنوان وزیکولهای آمفی فیلیک به کار گرفته می شوند؛ با این تفاوت که در طراحی ساختار نیوزومها از سورفاکتانتهای غیر یونی هیدراته شده، استفاده می شود. بدیهی است راندمان درونپوشانی با نیوزومها، ارتباط تنگاتنگی با نوع سورفاکتانت به کار گرفته خواهد داشت. فیتوزوم ها نانو حاملهایی هستند که بیشتردر درونپوشانی عصاره های گیاهی کاربرد دارند. از این نظر، در فیتوزومها، پیوندهای شیمیایی بین فسفاتیدیلکولین و ترکیب فعال گیاهی در یک محیط غیر قطبی برقرار میشود که این پیوندها در لیپوزومها وجود ندارد. همین امر باعث دسترسی زیستی و جذب بهتر فیتوزوم ها نسبت به لیپوزومها شده است.

نانو حامل، وزیکول های لیپیدی، لیپوزوم، نیوزوم، فیتوزوم