ارائه الگوی مدیریتی اعمال یارانه در مصرف آب بخش کشاورزی (مطالعه موردی گندم شرق اصفهان)

با توجه به محدود بودن منابع آب قابل استفاده در بخش کشاورزی، آب به عنوان یک کالای اقتصادی مطرح بوده و برنامه ریزی برای مصرف آن باید صورت گیرد. کاربرد سیاست هایی از سوی دولت میتواند به حفظ منابع آب بهمنظور رسیدن به تخصیص مجدد از این منبع منجر شود. در این مطالعه ارزش اقتصادی آب کشاورزی با استفاده از تابع تولید محاسبه می شود و بدین منظور اطلاعات موردنیاز از کشاورزان گندمکار در شرق استان اصفهان از طریق تکمیل ۱۰۶ پرسشنامه با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای در سال زراعی ۶۹۳۱ ۳۹ جمع آوری گردید. پس از بررسی نتایج توابع تولید مختلف، تابع تولید ترانسلوگ به عنوان تابع تولید مناسب انتخاب شد. کشش نهاده آب با بالاترین کشش نسبت به سایر نهاده ها برابر با ۰/۴۸ محاسبه گردید که بیانگر این است که اگر نهاده آب یک درصد افزایش یابد، تولید به میزان ۰/۴۸ درصد افزایش مییابد. با توجه به راندمان آبیاری گندم در منطقه شرق اصفهان (۱۰ درصد) و میانگین مقدار آب مصرفی کشاورزان گندم کاران در یک هکتار (۳۲۱۳/۲۴ متر مکعب)، مقدار آب واقعی مورداستفاده گندم در هر هکتار ۱۲۸۵/۲۹ مترمکعب و میزان هدر رفت آن ۱۹۲۷/۹ متر مکعب می باشد. نتایج حاصل از روش ارزش گذاری مشروط نشان داد، تمایل به دریافت و تمایل به پرداخت برای آب آبیاری به ترتیب ۷۰۵۰۰۱۶ و ۳۸۸۵۱۲۱۱ ریال است؛ بنابراین امکان تشکیل بازار آب در این منطقه وجود ندارد. بهره وری آب برابر با ۰/۸۸ است، بنابراین اگر یک مترمکعب به آب در تولید گندم اضافه شود، ۰/۸۸ کیلوگرم به محصول گندم اضافه میشود و ارزش تولید نهایی باقیمت تضمینی گندم در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴، (۱۱۵۵۰ ریال) برابر ۱۰۲۰۸ ریال است. به ۲۵۸ کشاورز گندم با بهره وری نهایی بالاتر از بهره وری نهایی کل، برای هر مترمکعب آب مصرفی (۴۰۲۰ ریال) به میزان اختلاف تمایل به پرداخت و تمایل به دریافت، یارانه و از ۱۳۷ کشاورز با بهرهوری نهایی پایین تر مالیات دریافت می گردد. 

Keywords:

ارزش اقتصادی آب , تابع تولید , بهره وری نهایی , یارانه