محمد فرهادی - دکترای مطالعات منطقه ای، حوزه روسیه و آسیای مرکزی، دانشگاه علوم آکادمی تاجیکستان

مقاله حاضر که درصدد بررسی رابطه بین شاخص های توسعه سیاسی و گرایش به سمت اسلام افراطی در آسیای مرکزی است، پس از ارایه رویکردهای نظری، در جهت تبیین نظری موضوع با استفاده از روش کمی و از نوع تحلیل ثانویه و با رجوع به آمار و ارقام شاخص­های توسعه سیاسی منتشرشده در سایت موسسه مطالعات بین الملل فنلاند (۲۰۱۵)، مرتبط با کشورهای آسیای مرکزی مورد بررسی (پنج کشور مشترک المنافع قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان)، داده های پژوهش استخراج شده و ضمن انطباق رتبه جهانی شاخص ها در میان پنج کشور مورد بررسی، داده ها در دو بخش تحلیل توصیفی و تحلیل استنباطی مورد آزمون و تحلیل قرارگرفته­اند. یافته­های تحقیق در بخش تحلیل توصیفی نشان داد که از میان پنج کشور مورد بررسی، کشورهای ازبکستان با ۳۵.۷ درصد، ترکمنستان با ۲۵.۷ درصد، قزاقستان با ۱۷.۹ درصد، تاجیکستان با ۱۳.۶ درصد و قرقیزستان با ۷.۱ درصد به ترتیب بیش­ترین تا کم­ترین تعداد جنگ­جو را در گروه داعش داشتند. هم­چنین، کشورهای قرقیزستان و قزاقستان دارای بهترین رتبه شاخص های توسعه سیاسی و کشور ازبکستان و ترکمنستان دارای بدترین رتبه شاخص های توسعه سیاسی در میان پنج کشور مشترک المنافع موردبررسی هستند. کشور تاجیکستان دارای رتبه بینابین بوده است. یافته های تحقیق در بخش تحلیل استنباطی و در قسمت تحلیل مقایسه ای نشان داد که تفاوت معناداری در سطح خطای ۰.۰۱ بین شاخص های توسعه سیاسی کشورهای مشترک المنافع عضو گروه داعش بر اساس آزمون کروسکال والیس وجود دارد. یافته های تحقیق در بخش تحلیل استنباطی و در قسمت تحلیل دومتغیره نشان داد که رابطه معناداری در سطح خطای ۰.۰۱ بین شاخص های توسعه سیاسی کشورهای مشترک المنافع مورد بررسی و گرایش به گروه داعش مشاهده شده است. در این میان، شاخص های حکومت قانون و آزادی رسانه، به ترتیب بیش­ترین میزان هم­بستگی را نسبت به سایر شاخص های توسعه سیاسی در گرایش شهروندان به گروه داعش نشان دادند. 

اسلام گرایی افراطی, داعش, توسعه سیاسی, دموکراسی, آزادی رسانه, حکومت قانون, عدم ذهنیت فساد, آسیای میانه