سیدنصراله حجازی - دانشگاه حکیم سبزواری
محمد رادمرد - دانشگاه تربیت مدرس

مقاله حاضر در تلاش است تا مفهوم عدالت را در اندیشه میرزاملکم به بحث بگذارد و به این سوال پاسخ دهد که تلقی وی از عدالت چه بود؟ و از آن تلقی چه قصدی را دنبال می کرد؟ پژوهش حاضر با استفاده از هرمنوتیک قصدگرای اسکینر نشان می دهد میرزا ملکم خان در تلاش بود تا عدالت را از صفت پادشاه به یک نهاد منتقل کند. ملکم برای گذار به عدالت نهادی که در ذهن او در قامت وزارت عدلیه و یا عدالت خانه بود، نیاز به وضع قانون به عنوان جایگزین احکام خودکامه شاه و حکام محلی داشت. کاری که به طور ویژه در دفتر تنظیمات و دفتر قانون انجام داد و قوانین یکسانی را برای سراسر کشور تدوین کرد. او در نگارش این قوانین متاثر از کشورهای اروپایی و عثمانی بود. از نظر او با رسیدن به عدالت نهادی ثبات و امنیت در ایران گسترش می یافت و از این طریق بسترهای ترقی ایران مهیا می شد.

عدالت, قانون, تنظیمات, عدالت خانه, هرمنوتیک قصدگرا