تاثیر تنش شوری بر رشد، پارامترهای فیزیولوژیک و بیان ژنهای تیمول و کارواکرول آویشن دنایی

آویشن دنایی یک گیاه چند ساله متعلق به تیره نعناعیان است که حاوی مونوترپن ­های مختلفی مثل تیمول و کارواکرول است. به منظور بررسی اثر تنش شوری بر رشد، محتوای ترکیبات تیمول و کارواکرول و بیان ژن­های دخیل در مسیر بیوسنتزی این ترکیبات، آزمایشی در گلخانه پژوهشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد تنش شوری تاثیر معنی­ داری بر صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد دارد. تنش شوری در سطح ۱۵۰ میلی­مولار باعث کاهش معنی­ دار در ارتفاع، وزن تر و خشک بوته و افزایش معنی­ دار در محتوای فنل کل، فلاونوئید و فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز (PAL) گردید. همچنین محتوای تیمول و کارواکرول در شرایط تنش شوری به طور معنی­ داری افزایش یافت که با بررسی بیان ژن­های دخیل در مسیر بیوسنتزی این ترکیبات مشخص گردید بیان ژن ۱-دی­اکسی-D-زایلوز-۵-فسفات رداکتوایزومراز (DXR)، ترپین سینتاز، آلفا-ترپینن سینتاز و گاما-ترپینن سینتاز در شرایط تنش شوری نسبت به شاهد افزایش یافت که این میزان افزایش در بیان ژن DXR در مقایسه با بقیه ژن­های مورد مطالعه خیلی بیشتر بود. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که افزایش متابولیت­های ثانویه تیمول و کارواکرول در گیاه داروئی آویشن دنایی در شرایط تنش شوری عمدتا ناشی از افزایش بیان ژن کلیدی DXR است که با مهندسی آن در آینده انتظار می­رود به افزایش متابولیت­های مذکور دست یافت.

Keywords:

Carvacrol , Gene expression , Thymol , Thymus daenensis Celak. , آویشن دنایی , تیمول , کارواکرول , بیان ژن