امید شرفی - Student Research Committee, Kurdistan University of Medic Sciences, Sanandaj, Iran
جمال صیدی - Clinical Care Research Center, Health Development Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
محمد زاهد رخزادی - clinical Care Research Center, Health Development Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran

زمینه و هدف: مولتیپل اسکلروزیس یک  بیماری مزمن، پیش­رونده و تحلیل برنده غلاف میلین سلول­های سیستم اعصاب مرکزی است. این بیماری نیازمند انجام رفتارهای خودمراقبتی و مبتنی بر شواهد شامل استنتاج و کاربرد بهترین شواهد علمی موجود در تلفیق با شرایط بیمار است. روش پژوهش: این یک  پژوهش کارآزمایی بالینی و مداخله ای  بود که ۹۰ بیمار مراجعه کننده به انجمن مولتیپل اسکلروزیس مرکز پزشکی توحید سنندج  به روش  در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفی در دو گروه ۴۵ نفره اختصاص داده شدند. ابزارهای گردآوری داده ها پرسشنامه های اطلاعات دموگرافیک، ویژگیهای بالینی و پرسشنامه خودمراقبتی مروتی شریف آباد و همکاران (۱۳۹۵) بود. در دو گروه مداخله وکنترل  پیش آزمون به عمل آمده، سپس ۷ جلسه آموزشی (هر هفته دو جلسه) هر جلسه به مدت ۳۰ الی ۴۵ دقیقه بر اساس تمایل نمونه ها در دو کلاس ۲۲ تا ۲۳ نفره در دو ساعت ۹ تا ۱۰ ویا ۱۲ تا ۱۳ برگزار شد. در ابتدا از بیماران نیاز سنجی کلی بعمل آمد سپس با شواهد و متون مقایسه و تطبیق داده شد و در نهایت محتوای آموزشی خود مراقبتی مناسب با توجه  به شواهد بروز و معتبر برای بیماران در نظر گرفته شد. بعد از اتمام مداخله در فاصله ۴ هفته پس آزمون از هر دو گروه پس آزمون بعمل آمد. برای بررسی نرمال بودن متغیرها از آزمون شاپیرو-ویلک و برای مقایسه دو گروه از آزمون نهایی تی مستقل و تی زوجی استفاده شد. سطح معنی داری ۰/۰۵ در نظر گرفته شد. یافته­ ها:  نتایج آزمون آماری میانگین نمره رفتارهای خود مراقبتی قبل از مداخله در بیماران گروه کنترل و گروه مداخله تفاوت معناداری نداشت (۸۹۲/۰=p).میانگین نمرات رفتارهای خود مراقبتی در بیماران گروه کنترل قبل از مداخله ۰/۳۸۰ ± ۳/۱۷ بود که پس از مداخله به ۰/۳۲۷ ± ۳/۱۹ افزایش یافت. از نظر آماری این تفاوت معنادار نبود (۰/۶۷۵=p) . میانگین نمرات رفتارهای خود مراقبتی در گروه مداخله قبل از مداخله ۰/۴۵۸ ± ۳/۱۶ بود که پس از مداخله به ۰/۲۶۷ ± ۳/۴۸ افزایش یافته بود. آزمون تی زوجی این تفاوت را معنادار نشان داد (۰۰۱/۰=p). اختلاف میانگین نمره رفتارهای خود مراقبتی بعد از مداخله در بیماران گروه کنترل و گروه مداخله معنادار بود (۰/۰۰۱=p). نتیجه­گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که آموزش شواهد محور تاثیر معناداری بر خود مراقبتی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس دارد و استفاده از شواهد به روز و مناسب میتواند تاثیر مثبتی برآموزش خود مراقبتی داشته باشد.  

evidence based education, self-care behaviors, multiple sclerosis, آموزش شواهد محور, رفتارهای خود مراقبتی, مولتیپل اسکلروزیس.