میرزا محمد حسنی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود
کوروش صالحی - دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

با مرگ سلطان ابوسعید، آخرین ایلخان مغول در سال ۷۳۶ ه.ق قلمرو ایلخانان بین سربداران و امرای قبایل مختلف تقسیم شد. امرایی مانند چوپانیان و آل جلایر در این برهه از تاریخ با برکشیدن افرادی از خاندان سلطنتی با وابستگی های خانوادگی به ایلخانان بزرگ مغول را به قدرت رسانیدند. این ایلخانان که تعداد آن ها ۹ نفر عنوان شده در پژوهش های تاریخی به نام ایلخانان دست نشانده شهرت دارند. یکی از معروفترین این ایلخانان فردی به نام سلیمان خان است که با حمایت شیخ حسن کوچک چوپانی به قدرت رسید. این ایلخان در فاصله سال های ۷۴۴ – ۷۳۹ ه.ق بر بخش های وسیعی ا ز قلمرو امرای چوپانی حکومت کرد. بررسی شواهد سکه شناسی اثبات می کند ۸۱ ضرابخانه مختلف به نام سلیمان خان سکه ضرب کرده اند. در این مقاله با بررسی مستندات تاریخی و تفکیک سکه های موجود بر مبنای سالشمار ضرب آنها سعی شده است داده های تاریخی مبنی بر فتح نواحی مختلف با شواهد ضرب سکه در آن قلمرو مقایسه شود. با توجه به اطلاعات بدست آمده از سکه ها مشخص می شود ضرابخانه هایی چند در آناتولی و دیاربکر در فاصله سال های ۷۴۵ تا ۷۴۸ ه.ق به نام سلیمان خان سکه ضرب کرده اند. این داده ها اثبات می کند مدت زمان حکومت سلیمان خان پس از پایان رسمی اعلام شده در متون تاریخی (سال ۷۴۴ ه.ق) چند سالی بیشتر آن هم در بخش هایی از قلمرو حکومتی تداوم داشته است.

ایلخانان دست نشانده, سیلمان خان, شیخ حسن کوچک, امرای چوپانی, سکه های ایلخانی