زهرا بدرزاده - گروه زمین‎شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

سنگ های آتشفشانی بازالتی با ساخت بالشی در دورترین بخش جنوب‎شرقی پهنه سنندج-سیرجان رخنمون دارند. این سنگ­ها وابسته به توالی آتشفشانی-رسوبی ژوراسیک پیشین با روند شمال غرب-جنوب شرق تا شمالی-جنوبی هستند. در این پژوهش، شیمی بلورهای کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز برای شناسایی شرایط فیزیکوشیمیایی تشکیل ماگما و محیط زمین­ساختی قدیمی آن­ها بررسی شد. بازالت های مورد بررسی  بافت پورفیری دارند. کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز کانی‎های درشت بلور هستند که در زمینه دانه ریز  با بافت بین دانه­ای تا اینترسرتال قرار دارند. نتایج تجزیه نقطه ای نشان داد که بلورهای پلاژیوکلاز غنی از کلسیم هستند و ترکیب بیتونیتی دارند و پیروکسن ها از نوع اوژیت هستند. نتایج عنصر سنجی پیروکسن ها از جمله مقدار بالای Al و مقدار پایین Ti و Fe۳+، نقش اصلی مولفه چرماک بویژه مولفه CaAlAlSiO۶ و نقش ناچیز مولفه اکمیت (NaFe۳+Si۲O۶) را در ترکیب آن­ها نشان می‎دهد. مقدار پایین TiO۲ و Na۲O و مقدار بالای SiO۲ بیانگر ماهیت تولئیتی آن­هاست. برپایه دما فشارسنجی، دمای تبلور درشت بلورهای کلینوپیروکسن حدود C˚۱۲۰۰-۱۱۵۰ و فشار تبلور آن­ها حدود ۶-۵ کیلوبار است که با عمق تبلور ۱۵ تا ۱۸کیلومتری همخوانی دارد. درشت بلورهای کلینوپیروکسن مورد بررسی ویژگی های زمین شیمیایی مشابه با پیروکسن موجود در بازالت های حوضه پشت‎قوس را دارند.     

clinopyroxene, geotermobarometry, basalt, tectonic setting, Mata, Kerman., کلینوپیروکسن؛ زمین دما-فشار سنجی؛ بازالت؛ جایگاه زمین ساختی؛ متاع؛ کرمان.