فاطمه گنجی - University of Birjand
مسلم باشتنی - University of Birjand
سیدهمایون فرهنگ فر - University of Birjand
سید احسان غباثی - University of Birjand
حسین نعیمی پور - University of Birjand

به­ منظور بررسی کینتیک تولید گاز در دانه و کنجاله پسته کوهی (بنه)، تولید گاز متان و تجزیه­ پذیری ظاهری ماده خشک از آزمایش های تولید گاز و Batch culture استفاده شد. تولید گاز نمونه ها در زمان های ۲، ۴، ۶، ۸، ۱۲، ۲۴، ۴۸، ۷۲، ۹۶ و ۱۲۰ ساعت پس از انکوباسیون اندازه گیری و فراسنجه های تولید گاز، دی اکسید کربن، متان، زمان متناظر با نصف بیشینه تولید گاز (t ۰.۵) و فراسنجه های محاسباتی نظیر پروتئین میکروبی، تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر و انرژی متابولیسمی آن ها برآورد شد. بر اساس نتایج به­ دست­ آمده بین دانه و کنجاله بنه به ­لحاظ ترکیب شیمیایی اختلاف آماری معنی داری وجود داشت (۰/۰۵p<). هرچند در رابطه با ترکیبات فنولی کل اختلاف معناداری مشاهده نشد، ولی میزان تانن متراکم دانه بالاتر از کنجاله به­ دست آمد (۰/۰۰۰۱ < p). کنجاله بنه بالاترین نرخ تولید گاز را داشت (۰/۰۰۸p<). تعداد مول متان تولیدی در ۲۴ ساعت انکوباسیون دارای تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی بود. در مقایسه با کنجاله بنه، دانه بنه کمترین میزان متان تولیدی را به­ خود اختصاص داد (۰/۰۰۱p<). غلظت کل اسیدهای چرب فرار در دانه بنه نسبت به کنجاله بنه کاهش یافت (۰/۰۰۸p<). بالاترین میزان توده میکروبی در دانه بنه مشاهده شد (۰/۰۰۰۳p<). ضریب تفکیک در دانه و کنجاله بنه به­ ترتیب برابر با ۶/۴۸ و ۲/۹۲ بود. نتایج تحقیق بیانگر آن است که دانه و کنجاله بنه از پتانسیل هضمی نسبتا خوبی برخوردار هستند و در صورت داشتن یک برنامه ریزی مناسب می توان از آن در جیره حیوانات نشخوارکننده استفاده کرد. 

Gas production, Pistacia atlantica seed and meal, Rumen fermentation, تخمیر شکمبه, تولید گاز, دانه بنه, کنجاله بنه