بررسی هموزیگوسیتی آلل های جنسی و رابطه آن با صفات میزان جمعیت و تولید عسل در جمعیت های زنبورعسل (Apis mellifera meda) استان های آذربایجان غربی و کردستان

هموزیگوسیتی آلل های جنسی به عنوان شاخصی از همخونی، می­تواند عملکرد کلنی­ های زنبورعسل را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین شناخت میزان هموزیگوسیتی آلل های جنسی جهت ارزیابی زنبورستان های کشور و نیز طراحی استراتژهای اصلاح نژادی، ضروری است. به ­منظور برآورد میزان هموزیگوسیتی آلل­ های جنسی در جمعیت­ های زنبورعسل استان­های آذریابجان­غربی و کردستان و ارتباط آن با صفات تولید عسل و جمعیت بالغین، تعداد ۳۲۰ کلنی زنبورعسل مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از هموزیگوسیتی و تعداد آلل ­های جنسی، جمعیت کلنی و تولید عسل. تجزیه و تحلیل داده­ ها با استفاده از نرم ­افزار ۹.۴ SAS انجام شد. در مطالعه حاضر، میانگین هموزیگوسیتی و تعداد آلل های جنسی زنبورستان های استان آذربایجان غربی به ترتیب برابر ۷/۱۲ درصد و ۰۲/۹ عدد و برای زنبورستان های استان کردستان به ترتیب برابر ۱۳/۸۲ درصد و ۸/۱۵ عدد به دست آمد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر عامل استان روی همه صفات مورد مطالعه معنی دار (۰/۰۵≥p) است. اثر عامل شهرستان فقط روی میزان تولید عسل معنی دار (۰/۰۱≥p) بود. همچنین، اثر تعداد آلل روی جمعیت کلنی و تولیدعسل و نیز اثر میزان جمعیت روی تولید عسل بسیار معنی دار (۰۱/۰≥p)  بود. نتایج همچنین نشان داد هموزیگوسیتی آلل های جنسی همبستگی منفی و بسیار معنی داری (۰/۰۰۱≥p) با صفات، تعداد آلل (۰/۹۲ -)،  جمعیت (۰/۷۹ -) و تولید عسل (۰/۸۶ -) دارد و نیز نتایج معادلات رگرسیونی به دست آمده نشان داد، هموزیگوسیتی آلل­های جنسی تاثیر منفی و معنی داری روی صفات جمعیت بالغین (۰/۱۷-) و تولید عسل (۰/۴۴-) دارد. به طوری که با افزایش یک درصد هموزیگوسیتی آلل­ های جنسی، جمعیت کلنی ۰/۱۷ قاب کاهش و میزان تولید عسل ۰/۴۴ واحد و یا به عبارتی ۴۴۰ گرم، کاهش پیدا می کند.  بنابراین، تنها با معطوف کردن توجه زنبورداران به هموزیگوسیتی و تعداد آلل های جنسی، می توان از کاهش جمعیت و متعاقب آن کاهش تولید عسل در زنبورستان ­های کشور جلوگیری کرد.

Keywords:

Homozygosity , Honeybee , Honey production , Inbreeding , Sex Determination Locus , تولید عسل , جایگاه تعیین جنسیت , زنبورعسل , همخونی , هموزیگوسیتی