عمران عالیشاه - Cotton Research Institute of Iran, Agriculture Research, Education and Extension Organization, Gorgan, Iran

به منظور ارزیابی تنوع درون واریته ای و پیشرفت اصلاحی عملکرد، اجزای عملکرد و کیفیت الیاف در لاین­های حاصل از سلکسیون پنبه رقم لطیف، آزمایشی به مدت سه سال (سال زراعی ۹۶-۱۳۹۴) در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم آباد گرگان انجام شد. سلکسیون به روش پدیگری – ماسال انجام و نمونه های انتخابی بصورت بوته به ردیف در سال­های آزمایشی پیش برده شدند. نتایج آزمون آماری صفات در سالهای آزمایش معنی دار بود. بیشترین ضریب تغییرات به­ترتیب مربوط به عملکرد لاین ها (۲۳/۸ درصد)، وزن دانه (۱۰/۷ درصد)، وزن غوزه، کیل الیاف و استحکام الیاف (۸ تا ۸/۶ درصد) بود که اشاره به میزان تنوع واریته ای صفات مذکور داشت. عملکرد وش، کیل الیاف، طول، یکنواختی، کشش و شاخص کیفیت الیاف از توارث پذیری پایین برخوردار بودند. وزن غوزه، وزن دانه، وزن الیاف بیشترین توارث پذیری و پیشرفت ژنتیکی را داشتند. تعداد غوزه و تعداد دانه در غوزه به ترتیب بیشترین نقش را در تعیین عملکرد داشتند و بعنوان اجزای تعیین کننده و شاخص انتخاب به منظور بهبود عملکرد پنبه شناسایی شدند. همبستگی منفی و غیرمعنی دار عملکرد با درصد کیل و وزن غوزه نشان داد در صورت عدم اجرای سلکسیون سالانه، کاهش جزیی وزن غوزه و درصد کیل دور از انتظار نیست. میکرونری الیاف دارای همبستگی مثبت با درصد کیل (r=۰.۴۰**) و همبستگی منفی با وزن دانه بود که این امر لزوم توجه همزمان به میکرونری، وزن دانه و کیل الیاف در سلکسیون رقم لطیف را نشان می دهد.

Correlation, Cotton, Genetic advance, Heritability, Pedigree, پدیگری, پنبه, پیشرفت ژنتیکی, توارث پذیری, همبستگی