مراد شمولی - دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان،ایران
محمدرضا شادمان فر - استادیار و عضو هیات علمی حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

رویکرد سنتی حقوق کیفری به دلایل متعدد حقوقی، جرم شناسانه، مدیریتی و غیره با تغییرهای بنیادین مواجه شده است. قراردادی شدن حقوق کیفری از اصلی ترین این تغییرها است که بر اساس آن اراده یکی از طرفین دعوای کیفری یعنی بزه دیده به رسمیت شناخته شده و با قائل شدن نقش فعال و پویا برای وی در صورت احراز شرایطی در فرایند تعیین سرنوشت دعوای کیفری مداخله نمایند. حمایت از بزه دیده یکی از اصلی ترین هدف عدالت کیفری به شمار می‎آید. در این میان قراردادی شدن حقوق کیفری با قائل شدن نقش فعال برای بزه دیده در فرآیند کیفری، در تحقق هدف عدالت کیفری جایگاه ویژه ای دارد. بر این اساس نقش بزه دیده در ادامه یا توقف دعوای کیفری، چگونگی اجرای پاسخ ها اثرگذار است. این راهبرد در سراسر فرآیند کیفری دارای جلوه های گوناگونی است که نقش بزه دیده در آنها نمایان است. در حقوق ایران هم می توان رد پای قراردادی شدن را در قوانین و مقررات کیفری مشاهده نمود و در واقع، برخی جلوه های تحقق عدالت توافقی در قوانین و مقررات کیفری از جمله قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری وجود دارد،

بزه دیده, قراردادی شدن, حقوق کیفری, مجازات های اصلی, آیین دادرسی کیفری