رسول اصغری زکریا - University of Mohaghegh Ardabili
مریم خضری - University of Mohaghegh Ardabili
ناصر زارع - University of Mohaghegh Ardabili
سمیرا مینایی میناباد - University of Mohaghegh Ardabili

   این پژوهش با هدف ارزیابی اثر نوع و غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد گیاهی بر کالوس زایی و باززایی ریزنمونه های مختلف گیاه دارویی گالگا (Galega officinalis) در محیط کشت MS انجام شد. به­منظور القای کالوس، ریزنمونه های برگ، ریشه، هیپوکوتیل و ساقه گره دار این گیاه روی محیط کشت MS حاوی غلظت های مختلف از ۲,۴-D (۰/۵، ۱، ۳ و ۵ میلی گرم در لیتر) در ترکیب با BAP و یا Kin (هر یک صفر، ۰/۵، ۱ و ۳ میلی گرم در لیتر) کشت شدند. نتایج نشان داد که ۲,۴-D در ترکیب با Kin در القای کالوس بسیار موثر بوده و در بیشتر غلظت های مورد استفاده منجر به القای ۱۰۰ درصدی کالوس شد. از بین آنها، ترکیب ۵ میلی گرم در لیتر ۲,۴-D با ۰/۵ میلی گرم در لیتر Kin در ریزنمونه ساقه گره دار موجب بیشترین رشد کالوس با میانگین ۱۴۵۰ میلی گرم وزن تر کالوس شد. به ­منظور القای باززایی، ریزنمونه های برگ، کوتیلدون و ساقه گره دار در محیط حاوی غلظت های مختلف از BAP یا Kin در ترکیب با NAA کشت شدند. با این حال باززایی تنها در ریزنمونه ساقه گره دار مشاهده شد. بیشترین میزان باززایی مربوط به غلظت ۰/۱: ۰/۲۵ در هر دو ترکیب BAP:NAA و Kin:NAA با میانگین ۹۳/۳۳ درصد بود. بیشترین میزان شاخساره القا شده (با میانگین ۲/۸۶ شاخساره( و بیشترین طول شاخساره (با میانگین ۵/۶ سانتی متر) در هر ریزنمونه مربوط به ترکیب BAP:NAA به ­ترتیب با غلظت ۰/۵ : ۲ و ۰/۱: ۲ میلی گرم در لیتر بود. نوساقه های حاصل از آزمایش باززایی جهت ریشه دار شدن، به محیط کشت MS حاوی سطوح مختلف NAA و IAA منتقل شدند. نتایج مقایسات میانگین نشان داد که غلظت های ۰/۲۵ و ۰/۵ میلی گرم در لیتر NAA یا IAA منجر به بیشترین درصد ریشه زایی با میانگین حدود ۹۰ درصد شدند. بیشترین تعداد ریشه القا شده مربوط به گیاهچه های کشت­شده در تیمار ۰/۲۵ میلی گرم در لیتر از هر دو تنظیم کننده رشد NAA و IAA (با میانگین ۴ ریشه در ریزنمونه) و همچنین بیشترین طول ریشه، در گیاهچه های کشت­شده در غلظت ۰/۲۵ میلی گرم در لیتر IAA (با میانگین ۶/۵ سانتی متر) مشاهده شد. در این پژوهش، مناسب ترین ترکیب محیط کشت و ریزنمونه به­منظور کالوس زایی و باززایی مستقیم گیاه گالگا معرفی شد که می تواند در مطالعات زیست فناوری آتی در این گیاه دارویی مفید باشد.

Callus, Galega officinalis, In vitro culture, PGRs, Regeneration, باززایی, کالوس, کشت درون شیشه ای, هورمون های گیاهی, Galega officinalis