اعظم میرحیدری - Tarbiat Modares University
یوسف روزبهان - دانشگاه تربیت مدرس
حسن فضائلی - Agricultural Research, Training and Extension Organization, Karaj

     به­ منظور بررسی تاثیر جایگزینی سطوح مختلف بقایای پسته پاک ­کنی با یونجه در جیره بزهای رائینی، دو آزمایش انجام شد. در آزمایش اول، تاثیر جیره های حاوی سطوح صفر، ۲۵، ۵۰ و ۷۵ درصد بقایای پسته پاک ­کنی بر روند تخمیر شکمبه در شرایط آزمایشگاهی با ۴ تیمار و ۳ تکرار، به مدت ۲۴ ساعت در شرایط تولید گاز انجام شد. آزمایش دوم اثر جیره های مزبور بر عملکرد بزهای داشتی انجام ­شد که در آن تعداد ۲۰ راس بز رائینی با میانگین وزن اولیه ۶۹/۲±۴/۳۳ کیلوگرم، به مدت ۸۴ روز با جیره های آزمایشی با نسبت ۸۰ درصد علوفه و ۲۰ درصد کنسانتره تغذیه شدند. داده های حاصل از هر دو آزمایش، در قالب طرح کاملا تصادفی تجزیه آماری شدند. با جایگزین کردن سطح ۵۰ و ۷۵ درصد بقایای پسته پاک­ کنی به­ جای یونجه، پروتئین خام، کربوهیدرات محلول و بخش های فیبری جیره کاهش اما ترکیبات فنلی جیره های آزمایشی نسبت به جیره شاهد و جیره حاوی ۲۵ درصد بقایای پسته پاک ­کنی افزایش یافت (۰۱/۰P<). گاز تولیدی پس از ۲۴ ساعت و فراسنجه های برآورد شده بر اساس گاز زمان ۲۴ ساعت انکوباسیون با افزایش سطح بقایای پسته پاک ­کنی به ۵۰ و ۷۵ درصد کاهش خطی داشت (۰۱/۰P<). مقدار عامل تفکیک جیره های حاوی سطوح ۵۰ و ۷۵ درصد محصول فرعی پسته افزایش معنی داری نسبت به جیره شاهد و جیره حاوی ۲۵ درصد بقایای پسته پاک ­کنی داشت (۰۱/۰P<). مصرف ماده خشک و پروتئین، افزایش وزن روزانه بزها و بزغاله ها با افزایش سطح بقایای پسته پاک ­کنی به ۵۰ و ۷۵ درصد جیرهبه ­طور خطی کاهش یافت (۰۱/۰P<). به طور کلی استفاده از بقایای پسته پاک­ کنی به میزان ۲۵ درصد در جیره بزهای شیرده رائینی (بعد از زایش) در مقایسه با یونجه نتایج مشابهی بر فراسنجه های تخمیر شکمبه­ ای، عملکرد بزها و افزایش وزن بزغاله ها داشت اما سطوح بالاتر اثر محدود کننده بر متغیرهای مزبور داشت.

Kid, Rayini Goat, Pistachio by Product, Fermentation, بزغاله, بز رائینی, محصول فرعی پسته, تخمیر