امیرحسین زنجانبر - کارشناسی ارشد، ادبیات کودک و نوجوان، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

سیکسو(Cixous) مانند لکان، زبان را قضیب­محور می­داند؛ ازهمین­رو با دعوت به «نوشتار زنانه» قصد واسازی زبان را دارد. سیکسو با الهام از دریدا منکر تمامیت زبان و خواهان نفی دال­های دارای مدلول ثابت و روشن است؛ بر همین اساس مهمترین ویژگی نوشتار زنانه را ابهام و استعارات کثیرالمعنا می­داند. با توجه به اینکه «نوشتار زنانه» رویکردی پساساختگرا است و هدف پساساختگرایی، دگرخوانی متن، لذا مقاله حاضر در پی آن است که با رهیافتی نشانه­شناختی و در چهارچوب فمنیسم سیکسویی، دگرخوانشی از داستان «مداد بنفش» ارائه دهد. در همین راستا، در عناصر اصلی داستان مذکور (در شخصیت­ها، کنش­ها، روابط علی حوادث) دال­های سیال و چندمدلولی را کشف و وفق پارادایم­های نظریه «نوشتار زنانه» تعبیر می­کند. پژوهش حاضر به روش تحلیلی­توصیفی نشان می­دهد که: اولا، نوشتار زنانه صرفا قائم به سبک و صورت نوشتار (روساخت داستان) نیست؛ بلکه از طریق شخصیتی سیکسویی و روابط علی حوادث می­تواند نمود پیرنگی (در ژرف­ساخت داستان) داشته باشد؛ ثانیا، راه برون­رفت از سرکوب جنسیتی، از زبان می­گذرد. پژوهش­هایی که تا کنون وفق رویکرد سیکسویی انجام شده­اند، اغلب سبک بیان و شگردهای شاعرانه­سازی فرم را مورد توجه قرار داده­اند. نوآوری پژوهش حاضر این است که اولا، نوشتار زنانه را نه صرفا در سطح سبک و سیاق بیان، بلکه در سطح پیرنگ و درون­مایه مطالعه می­کند. ثانیا، با استفاده از رویکرد پساساختاری «نوشتار زنانه»، خوانش مسلط مردسالارانه متن را واسازی می­کند. ثالثا، برای نخستین­بار از رویکرد نوشتار زنانه سیکسو برای خوانش ادبیات داستانی کودک بهره می­جوید.

کلمات کلیدی: داستان کودک, نقد ادبی, پساساختگرایی, نشانه شناسی, فمنیسم, نوشتار زنانه, سیکسو