سیما زین الدینی - Shahid Bahonar University of Kerman
مسعود اسدی فوزی - Shahid Bahonar University of Kerman
احمد آیت الهی - Shahid Bahonar University of Kerman

در تحقیق حاضر به­ منظور تعیین ساختار مناسب کو(واریانس) ژنتیکی بین میزان تولید شیر در پنج دوره شیردهی گاوهای هلشتاین ایران از رکورد ۳۵۱۶۷ راس حیوان مربوط به ۱۰۹۸ پدر و ۲۷۲۳۶ مادر استفاده شد. این داده ­ها طی سال­های ۱۳۹۴-۱۳۹۰ توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور از ۱۱۰ گله جمع آوری شده است. برای تمامی دوره های شیردهی اثرات سال تولد، ماه تولد، سال زایش، فصل زایش، ماه زایش، سن و گله به عنوان اثرات ثابت در نظر گرفته شدند. همچنین از سن حیوان به ­عنوان یک متغیر کمکی استفاده شد. در این تحقیق، علاوه بر اثر ژنتیکی حیوان، اثرات ژنتیکی و غیر ژنتیکی مادری و اثر توام گله- سال زایش- فصل زایش نیز به عنوان  اثرات تصادفی در نظر گرفته شدند. از مدل حیوانی یک متغیره برای بررسی اهمیت اثرات ثابت و تصادفی برای هر دوره ی شیردهی استفاده شد. برای تعیین بهترین مدل برای آنالیز توام پنج دوره ی شیردهی از مدل های چند متغیره­ ی معین و نامعین و مدل تکرارپذیری استفاده شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که در مقایسه با مدل­ های چند متغیره معین، مدل­ های چند متغیره ی نامعین و همچنین مدل تکرارپذیری، برای آنالیز ژنتیکی میزان تولید شیر در دوره­ های مختلف شیردهی از کارایی کمتری برخوردارند. نتایج حاصل از بهترین مدل مورد استفاده نشان داد میزان تولید شیر از نظر ژنتیکی تا دوره ­ی سوم شیردهی تغییر می ­کند، اما پس از آن بدون تغییر باقی می ­ماند، بنابراین استفاده از رکورد میزان تولید شیر در دوره ­های دوم و سوم علاوه بر دوره­ ی اول می ­تواند موجب افزایش دقت ارزیابی ژنتیکی گاوهای هلشتاین ایران گردد. البته با توجه به هزینه بر بودن رکوردگیری لازم است این موضوع از نظر اقتصادی نیز مورد بررسی قرار گیرد. به­ علاوه پیشنهاد می­ گردد جهت افزایش دقت برآورد پارامترهای ژنتیکی از مدل مناسب استفاده گردد.

Appropriate model, Iranian Holstein Cows, Genetic Analysis, Milk Production, Repeatability model, تولید شیر, گاوهای هلشتاین ایران, آنالیز ژنتیکی, مدل تکرارپذیری, مدل مناسب