افروز شریفی - Department of Animal Science, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan
مرتضی چاجی - Department of Animal Science, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan
سیدعلیرضا وکیلی - Department of Animal Science, Ferdowsi University of Mashhad

به منظور بررسی اثر عمل آوری کود مرغی با تانن استخراج شده از پوست انار بر قابلیت هضم شکمبه ای و روده ای آن، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح صفر (تیمار شاهد)، ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰ و ۳۵ درصد عصاره تاننی به کود مرغی بود. برای هر تیمار ۵ تکرار در نظر گرفته شد. تجزیه پذیری شکمبه ای و هضم روده ای مواد مغذی تیمارهای آزمایشی به ترتیب به روش کیسه های نایلونی و هضم سه مرحله ای اندازه گیری شد. نتایج مربوط به درصد و روند هضم ماده خشک و پروتئین خام و نیز فراسنجه های تجزیه­ پذیری ماده خشک و پروتئین خام نشان داد که با افزایش سطح عصاره تاننی در کود مرغی بخش سریع تجزیه کاهش و بخش کند تجزیه افزایش یافت (۰۰۱/۰p=). ثابت نرخ تجزیه و پتانسیل تجزیه پذیری تحت تاثیر سطوح مختلف فرآوری قرار نگرفت. تجزیه پذیری موثر در تیمار حاوی ۵ درصد عصاره تاننی در کود مرغی بالاترین مقدار و در تیمار حاوی ۱۵ درصد کمترین مقدار بود (۰۰۱/۰p=). بیشترین درصد پروتئین قابل تجزیه در شکمبه در تیمار شاهد و کمترین مقدار در جیره حاوی ۳۵ درصد عصاره تاننی مشاهده شد (۰۰۱۳/۰p=). بیشترین درصد هضم روده ای پروتئین (۰۰۲۱/۰p=) و قابلیت هضم ظاهری روده ای پروتئین (۰۰۳۱/۰p=) در جیره حاوی ۲۵ درصد عصاره تاننی و کمترین مقدار مربوط به جیره حاوی ۳۵ درصد عصاره تاننی بود. بیشترین مقدار پروتئین عبوری (۰۰۷۲/۰p=) و درصد هضم کل (۰۰۵۱/۰p=) دستگاه گوارش در جیره حاوی ۲۵ درصد عصاره تاننی و کمترین مقدار مربوط به جیره شاهد بود. در کل، نتایج این پژوهش نشان داد که سطح بهینه تانن مورد استفاده برای عمل آوری کود مرغی ۲۵ درصد ماده خشک بود، زیرا تجزیه پذیری پروتئین خام در شکمبه را کاهش داده و سبب افزایش جریان پروتئین عبوری به روده و افزایش هضم در روده گردید.

Intestinal digestion, Nitrogen metabolism, Recycled poultry bedding, Rumen, Degradability, Tannin extract, تجزیه پذیری شکمبه ای, عصاره تاننی, کود مرغی, متابولیسم نیتروژن, هضم روده ای